Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ATOME (Access to Opioid Medication in Europe) άρχισε τον Δεκέμβριο του 2009, με σκοπό τη βελτίωση της πρόσβασης στα οπιοειδή φάρμακα σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για τις οποίες διαπιστώθηκε πολύ χαμηλή κατά κεφαλήν κατανάλωση μορφίνης. Στο πρόγραμμα, το οποίο έλαβε χρηματοδότηση από το 7ο Πρόγραμμα-Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συμμετείχαν ενεργά 10 ευρωπαϊκά και διεθνή κέντρα, περιλαμβανομένου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η συμμετοχή της Ελλάδας βασίστηκε, όπως συνέβη σε κάθε χώρα, στη συγκρότηση μιας ομάδας εργασίας που ανέλαβε την υλοποίηση του προγράμματος στη χώρα μας, καθώς και την επικοινωνία με την Επιτροπή ΑΤΟΜΕ. Το πρόγραμμα κινήθηκε σε δύο βασικούς άξονες: (α) την ανάλυση των εθνικών πολιτικών και γενικότερα των συνθηκών που επηρεάζουν σε κάθε χώρα την προσβασιμότητα και τη διαθεσιμότητα των ελεγχόμενων φαρμάκων, και (β) την εξωτερική επισκόπηση της σχετικής εθνικής νομοθεσίας των συμμετεχόντων κρατών και την υποβολή προτάσεων, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς κάθε χώρας. Στην τελική έκθεση των συμπερασμάτων της Επιτροπής ΑΤΟΜΕ για την Ελλάδα συνοψίζονται οι ανασταλτικοί παράγοντες σχετικά με την επαρκή χρήση οπιοειδών στη χώρα μας, οι οποίοι εντοπίστηκαν σε δύο επίπεδα: (α) στην ελληνική νομοθεσία, και (β) σε επίπεδο πολιτικής υγείας. Ως προς το νομοθετικό πλαίσιο, συνιστάται η αναθεώρηση νομοθετικών και ρυθμιστικών διατάξεων που λειτουργούν ως δυνητικά εμπόδια στην πρόσβαση και στη διάθεση των ελεγχόμενων ουσιών για ιατρικούς σκοπούς, ενώ θα διασφαλίζεται η αποτροπή της εκτροπής και της κατάχρησής τους. Σε επίπεδο υγειονομικής πολιτικής, οι βασικές συστάσεις αφορούν στην ευαισθητοποίηση των κυβερνητικών αρμοδίων για τη σημασία της αντιμετώπισης του πόνου των ασθενών, την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας στη χρήση οπιοειδών φαρμάκων, την καθιέρωση προγραμμάτων κατάρτισης και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας στην ανακουφιστική φροντίδα, την ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά στα οφέλη της χρήσης οπιοειδών φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πόνου, καθώς και την ανάπτυξη και εφαρμογή κατευθυντήριων οδηγιών για τη θεραπεία υποκατάστασης με οπιοειδή. Στην πρόσφατη (2013) αναθεώρηση του ελληνικού νόμου περί ναρκωτικών υιοθετήθηκαν ορισμένες από τις ανωτέρω προτάσεις. Ωστόσο, χρειάζεται να ενταθούν οι προσπάθειες για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας και της διαθεσιμότητας των οπιοειδών στην Ελλάδα σε όλους τους ασθενείς, που θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τη χορήγησή τους.