Αλτσχάιμερ  Ευρώπη, Επετηρίδα 2015 ,Η άνοια στην Ευρώπη,Τακτική έκδοση από το Ε.Ε.- ΜΚΟ Αλτσχάιμερ,Η κατάσταση στην Ευρώπη όσον αφορά τις  Κ.Μ.

Η  παρούσα  εργασία  είναι  μια  προσπάθεια  ολιστικής προσέγγισης  της νόσου Αλζχειμερ έχοντας  ως  κεντρικό  άξονα  τον  Νοσηλευτή  και  τον  ρόλο  του. Έπειτα από την ιστορική αναδρομή αναλύεται η ανατομία, η φυσιολογία και η παθολογία της νόσου. Υπογραμμίζεται η σημασία  της  πρόγνωσης,  όταν  αυτή  είναι  δυνατή  και  στο  βαθμό  που  είναι,  της πρόληψης  και  τέλος  παρουσιάζονται  αναλυτικά  οι  τρόποι  θεραπείας  μέσα  από  τη συντηρητική αγωγή.

Η εν λόγω εργασία περιγράφει αναλυτικά την  όσο Alzheimer και τον ρόλο του νοσηλευτή στην προσέγγιση της τόσο σε νοσοκομειακά πλαίσια όσο κα κατ'οίκον.

Μελετάται η σχέση μεταξύ της φυσικής δραστηριότητας και της βελτίωσης πνευματικής ικανότητας, άρα συνεπακόλουθα μείωσης των συμπτωμάτων του Alzheimer, κυρίως για τους φορείς του γονιδίου e4 Etnier.

Νόσος Αλτσχάιμερ, διάγνωση, θεραπεία, κρατική μέριμνα, ρόλος του νοσηλευτή.

Στόχος του προγράμματος είναι η παροχή συναισθηματικής υποστήριξης, η αλληλοβοήθεια και η μείωση της κοινωνικής απομόνωσης που συχνά βιώνουν οι ασθενείς με άνοια, αλλά και οι φροντιστές τους.

 Η ψυχομετρική δοκιμασία βραχείας αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών (Μini Mental State Examination) συμπληρώνει 38 έτη εφαρμογής και παραμένει δοκιμασία αναφοράς για την ανίχνευση της άνοιας στην καθημερινή κλινική πρακτική και την έρευνα (cohort/ cross sectional studies). Παρότι η στάθμισή της για τον ελληνικό πληθυσμό κατέδειξε υψηλού βαθμού εξειδίκευση και ευαισθησία, η τεκμηριωμένη επίδραση των παραμέτρων της εκπαίδευσης και ηλικίας στην επίδοση του εξεταζομένου αναδεικνύει την υπόθεση της αναγκαιότητας συνυπολογισμού τους στον προσδιορισμό του οριακού σημείου διαχωρισμού (cutoff score). Σκοπός της μελέτης είναι ο προσδιορισμός του επιπολασμού της άνοιας σε ηλικιωμένους σε αστική περιοχή και η εκτίμηση της επίδρασης των παραμέτρων ηλικίας και εκπαίδευσης στην κλίμακα MMSE για τη δημιουργία χρηστικού πίνακα υπολογισμού οριακών σημείων διαχωρισμού για τον ελληνικό πληθυσμό. Πραγματοποιήθηκε πρωτογενής συγχρονική μελέτη σε 630 άτομα 55+ετών, που διαβιούν αυτόνομα στους Δήμους Ιλίου και Ηλιούπολης Αττικής. Με βάση τη στάθμιση της κλίμακας για τον ελληνικό πληθυσμό, το 27,3% των εξεταζομένων στην παρούσα μελέτη παρουσιάζουν διαταραχές μνήμης. Η ηλικία και η μόρφωση επιδρούν στατιστικά σημαντικά (p=,000) στην επίδοση των εξεταζομένων στην κλίμακα. Η χρήση σταθερού οριακού σημείου διαχωρισμού δυσχεραίνει την εξατομίκευση των αποτελεσμάτων. Εξεταζόμενοι μεγαλύτεροι σε ηλικία και με μικρότερη μόρφωση σημείωναν μικρότερη επίδοση έναντι των μικρότερης ηλικίας και μεγαλύτερης μόρφωσης. Ο λόγος πιθανοτήτων (O.R.) αυξάνει μετά την ηλικία των 75 ετών από 2,58 έως 4,91 συγκριτικά με τους 55–60 ετών. Στη μεταβλητή εκπαίδευση, ο λόγος πιθανοτήτων (O.R.) μειώνεται από 1,43 για τους απόφοιτους πρωτοβάθμιας έως 3,19 στους απόφοιτους τριτοβάθμιας (C.I. 95%) συγκριτικά με τους αναλφάβητους. Συμπερασματικά, η χρήση αλγορίθμου για τον καθορισμό του οριακού σημείου της κλίμακας MMSE με συνυπολογισμό της επίδρασης της ηλικίας και εκπαίδευσης θα συμβάλλουν στην ορθή αξιολόγηση του αποτελέσματος της κλίμακας. Στις κοινοτικές δομές και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας η χρήση του 25ου εκατοστημορίου για τη διάκριση φυσιολογικού-παθολογικού αναλόγως της ηλικίας και εκπαίδευσης μπορεί να προφυλάξει από την υπερδιάγνωση λόγω αυξημένου κινδύνου ψευδώς θετικού αποτελέσματος.

Στόχος της έρευνας ήταν να εξετάσει τη σχέση της εργαζόμενης μνήμης και της μνήμης πηγής με την ακρίβεια της κατάθεσης ηλικιωμένων αυτοπτών μαρτύρων. Περαιτέρω ελέγχθηκε εάν η ηλικία και άλλοι ατομικοί - δημογραφικοί παράγοντες επιδρούν στην αξιοπιστία των μαρτυρικών καταθέσεων. Στη μελέτη συμμετείχαν πενήντα άτομα, μοιρασμένα σε 2 ομάδες με βάση την ηλικία (25 ηλικιωμένοι και 25 νεότεροι ενήλικες). Οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν σε ένα έργο μνήμης πηγής, σε ένα έργο εργαζόμενης μνήμης και σε ένα έργο προσομοίωσης αυτοπτικής μαρτυρίας. Η ακρίβεια των καταθέσεων βρέθηκε να συνδέεται άμεσα και θετικά μόνο με την εργαζόμενη μνήμη και, μέσω αυτής, με την ομάδα με βάση την ηλικία, τη σωματική άσκηση και το μορφωτικό επίπεδο. Οι ηλικιωμένοι ανέφεραν υψηλότερο αίσθημα βεβαιότητας για την ακρίβεια της αυτοπτικής τους μαρτυρίας, σε σύγκριση με τους νεότερους ενήλικες.  
 

Ιστορικό: Η υποκειμενική γνωστική έκπτωση (SCD) και η ήπια γνωστική εξασθένηση (MCI) είναι αναγνωρισμένα στάδια του κλινικού φάσματος της νόσου Alzheimer (AD) και ο γνωστικός έλεγχος φαίνεται να είναι μεταξύ των πρώτων νευροψυχολογικών προγνωστικών παραγόντων της γνωστικής έκπτωσης. Τα υπάρχοντα τεστ συνήθως επηρεάζονται από το μορφωτικό επίπεδο, τις γλωσσικές ικανότητες, τις πολιτισμικές διαφορές και την κοινωνική θέση, γεγονός που τα καθιστά επιρρεπή σε σφάλματα κατά τη διαφοροποίηση μεταξύ των προαναφερθέντων σταδίων. Η δημιουργία ισχυρών νευροψυχολογικών τεστ είναι επομένως σημαντική. Στόχος: Ο σχεδιασμός μιας νέας ψυχομετρικής μπαταρίας για τον γνωστικό έλεγχο και την αξιολόγηση της προσοχής, χωρίς δημογραφικές επιδράσεις, ικανή να διακρίνει τη γνωστικά υγιή γήρανση, το SCD, το MCI και την ήπια άνοια (mD). Μέθοδοι: Η αρχική υπόθεση της μπαταρίας συντονίστηκε χρησιμοποιώντας επαναλήψεις χορήγησης σε τυχαία δειγματοληψία υγιών ηλικιωμένων και ατόμων με SCD, MCI και mD, από την περιοχή της Θεσσαλονίκης, Ελλάδα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την πρώτη κυκλοφορία των REflexes MEasurement DEviceS για μπαταρία Alzheimer (REMEDES για Alzheimer-R4Alz). Αποτελέσματα: Η πρώτη κυκλοφορία διαρκεί σχεδόν μία ώρα. Η μπαταρία σχεδιάστηκε για να αξιολογεί τη μνήμη εργασίας (WM) συμπεριλαμβανομένης της αποθήκευσης, επεξεργασίας και ενημέρωσης WM, εμπλουτισμένη με επεισοδιακή πρόσληψη buffer. Σχεδιάστηκε επίσης για να αξιολογεί τις ικανότητες ελέγχου της προσοχής που περιλαμβάνουν επιλεκτικές, παρατεταμένες και διαιρεμένες υποεργασίες προσοχής. Τέλος, περιλαμβάνει έναν ανασταλτικό έλεγχο, μια εναλλαγή εργασιών/κανόνων ή μετατόπιση συνόλων και μια υποεργασία γνωστικής ευελιξίας ως συνδυασμό ικανότητας αναστολής και εναλλαγής εργασιών/κανόνων. Συμπέρασμα: Η μπαταρία R4Alz είναι μια εύχρηστη ψυχομετρική μπαταρία με αυξανόμενα επίπεδα δυσκολίας και υποθέτοντας οικολογική εγκυρότητα, διασκεδαστική για ηλικιωμένους, δυνητικά απαλλαγμένη από δημογραφικές επιπτώσεις και πολλά υποσχόμενη ως πιο ακριβές και έγκαιρο εργαλείο διάγνωσης του νευροεκφυλισμού.

Οι μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις αποτελούν αντικείμενο έρευνας ως μέσου για τη βελτίωση της  καθημερινής γνωστικής και προσαρμοστικής / κοινωνικής λειτουργίας. Τα προγράμματα που βασίζονται σε υπολογιστές παρέχουν μεγαλύτερη ευκολία και μειωμένο κόστος διαχείρισης, χαρακτηριστικά που είναι συχνά κρίσιμα για την εγγραφή και τη συμμόρφωση των ασθενών. Εδώ εξετάζουμε τα πιθανά πλεονεκτήματα τέτοιων προγραμμάτων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και των ημερήσιων αλληλεπιδράσεων των ασθενών-φροντιστών, και προτείνουμε τις βέλτιστες διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν κατά τη γλωσσική και πολιτιστική προσαρμογή του προγράμματος Savion στα ελληνικά.

Αυτή η έκθεση παρουσιάζει τα πρόσφατα δεδομένα σχετικά με την ποιότητα της περίθαλψης της άνοιας στις χώρες του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης). Παρέχοντας την πλέον σύγχρονη και ολοκληρωμένη αξιολόγηση της φροντίδας της άνοιας σε εθνικό επίπεδο, μπορεί να βοηθήσει τις χώρες να βελτιώσουν στο σήμερα τα συστήματα φροντίδας τους και να προετοιμαστούν καλύτερα για τις προκλήσεις του αύριο.

Ο σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η εκτίμηση της rCBF στις ΒΑs σε ασθενείς με άνοια με 99mTc- HMPAO SPECT και τη χρήση ενός αυτοποιημένου προγράμματος ανάλυσης (NeurogamTM) των σπινθηρογραφικών δεδομένων, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα
ευθυγράμμισης των εικόνων στον ίδιο στερεοτακτικό χώρο αναφοράς (άτλαντας Talairach), κάνοντας έτσι εφικτή τη σύγκριση μεταξύ rCBF SPECT μελετών διαφορετικών ατόμων ανεξαρτήτως διαφορών στο σχήμα, το μέγεθος ή την τοποθέτηση του εγκεφάλου στη διάρκεια της απεικόνισης.

Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την έγκαιρη διάγνωση των ηλικιωμένων ασθενών με απάθεια στην κοινότητα, καθώς η απάθεια έχει συσχετιστεί με μειωμένη καθημερινή λειτουργικότητα του ασθενούς και δυσφορία του φροντιστή. Οι μακροχρόνιες μελέτες που συγκρίνουν ασθενείς και φυσιολογικά άτομα θα μπορούσαν να μας επιτρέψουν να συναγάγουμε τη σχέση μεταξύ της απάθειας και των νευροεκφυλιστικών νόσων.

Βασικός στόχος της έρευνας ήταν η ανίχνευση της έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, σε άτοµα άνω των 65 ετών στον αγροτικό πληθυσµό του Νοµού Ηρακλείου, κυρίως µέσα από τη µέχρι τώρα εµπειρία µε άτοµα της Γ΄ ηλικίας.
Ακόµη, η διερεύνηση του βαθµού πληροφόρησης, των επαγγελµατιών που ασχολούνται µε την Τρίτη ηλικία, σχετικά µε το θέµα της έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών στην τρίτη ηλικία και ειδικά σε θέµατα άνοιας. Προκειµένου να εξεταστούν τα παραπάνω, πραγµατοποιήθηκε έρευνα στα ενεργά µέλη των ΚΑΠΗ των αγροτικών περιοχών του Νοµού Ηρακλείου και στους επαγγελµατίες που εργάζονται σε αυτά.

Η δομή της παρούσας εργασίας αποτελείται από 12 κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση του φαινομένου της γήρανσης ενώ στο επόμενο κεφάλαιο καταγράφονται τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας, χωρισμένα σε 3 μεγάλες κατηγορίες, τα κοινωνικο- οικονομικά, τα προβλήματα υγείας και τα ψυχολογικά προβλήματα. Στο επόμενο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση της Άνοιας, της κλινικής της εικόνας καθώς και των κατηγοριών της. Στη συνέχεια επιχειρούμε μια συσχέτιση της Άνοιας με την κατάθλιψη, καθώς αυτές οι δύο νόσοι πολύ πιθανόν να εμφανιστούν παράλληλα σε κάποιον ασθενή. Στην πορεία παρουσιάζονται οι φαρμακευτικές και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις για την Άνοια.

Η ραγδαία αύξηση του γηραιού πληθυσμού, ο πολλαπλασιασμός και επιδείνωση των προβλημάτων των ατόμων τρίτης ηλικίας και η εμφάνιση της άνοιας σε όλο και μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων ταυτόχρονα με τις δραματικές συνέπειες που αυτή προκαλεί στους ασθενείς και τις οικογένειές τους,ήταν οι βασικότεροι λόγοι που μας ώθησαν να ερευνήσουμε το συγκεκριμένο θέμα.  
Στόχος μας ήταν μέσω της έρευνας να προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε την απώλεια των γνωστικών λειτουργιών που προδιαθέτουν για άνοια στον αγροτικό πληθυσμό του νομού Ηρακλείου. Επιδιώξαμε επίσης να διερευνήσουμε τη λειτουργικότητα, τη συναισθηματική κατάσταση και το γενικότερο τρόπο ζωής των ηλικιωμένων ατόμων.

Σκοπός ήταν η ανίχνευση και αποτύπωση του επιπολασμού της Άνοιας στα άτομα άνω των 65 ετών μιας αγροτικής περιοχής. Επιπλέον, θελήσαμε να διερευνήσουμε τη λειτουργικότητα και τη συναισθηματική τους κατάσταση, αφού αυτά σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου.

Εφαρμογή για το κινητό τηλέφωνο με ασκήσεις νοητικής ενδυνάμωσης και προτάσεις για δραστηριότητες για άτομα με ήπια γνωστική διαταραχή και τους φροντιστές τους.
Η εφαρμογή “διΆνοια” δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος “Σημεία Στήριξης” που συγχρηματοδοτείται από το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα, το John S. Latsis Public Benefit Foundation, τη φιλανθρωπική οργάνωση Hellenic Hope και το Bodossaki Foundation - Ίδρυμα Μποδοσάκη.
Η έκδοση για iOS υλοποιήθηκε από τη SciFY χάρη στη στήριξη και συνεργασία της Εταιρείας Alzheimer Athens.

Αντιμετώπιση των διαταραχών στο πλαίσιο της άνοιας μέσα από νοσηλευτικές διεργασίες.

Η άνοια και η διπολική διαταραχή θεωρούνταν παραδοσιακά ως δύο διακριτές κλινικές οντότητες. Ωστόσο, πρόσφατα δεδομένα υπαινίσσονται ότι οι δύο αυτές διαταραχές σχετίζονται σε άτομα που βρίσκονται στο μεταίχμιο της τρίτης ηλικίας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες για την ερμηνεία αυτής της σχέσης, που συνοψίζονται ως εξής: (α) Η άνοια θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων διπολικής διαταραχής. (β) Αντίστροφα, η διπολική διαταραχή θα μπορούσε να προδιαθέσει για την εμφάνιση άνοιας ή ψευδοάνοιας. (γ) Η άνοια, άλλες παθήσεις ή φάρμακα που επηρεάζουν την εγκεφαλική λειτουργία, θα μπορούσαν να προκαλέσουν την ταυτόχρονη εμφάνιση «διπολικών» και ανοϊκών συμπτωμάτων σε ηλικιωμένους. Oι δύο διαταραχές εμφανίζουν ομοιότητες στην κλινική τους εικόνα (διέγερση, ψυχωτικά, συναισθηματικά και γνωστικά συμπτώματα) και στη δομική νευροαπεικόνιση του εγκεφάλου (διεύρυνση πλαγίων κοιλιών και εστίες αυξημένης έντασης στη λευκή ουσία στη μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, MRI). Από την άλλη πλευρά, οι δύο διαταραχές εμφανίζουν και διαφορές. Στην άνοια κυριαρχούν τα γνωστικά και στη διπολική διαταραχή τα συναισθηματικά συμπτώματα. Σε αντίθεση με τη διπολική διαταραχή, στην άνοια παρατηρούνται διάχυτες αλλοιώσεις κατά τη δομική νευροαπεικόνιση του εγκεφάλου, και σταθερά μικρότερος όγκος ιπποκάμπου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι δύο διαταραχές διαφέρουν σημαντικά και ως προς τα ευρήματα της λειτουργικής νευροαπεικόνισης στον εγκέφαλο. Στη διπολική διαταραχή των ηλικιωμένων, αλλά όχι στην άνοια, ανιχνεύεται υπερδραστηριότητα του «κοιλιακού» και υποδραστηριότητα του «ραχιαίου» εγκεφαλικού δικτύου συναισθήματος κατά την ανάπαυση. Σχετικά με τη θεραπευτική αντιμετώπιση των δύο διαταραχών, οι αναστολείς της ακετυλχολινεστεράσης και η μεμαντίνη ενδείκνυνται για την αντιμετώπιση των γνωστικών συμπτωμάτων της άνοιας και φαίνεται να βελτιώνουν τα συμπεριφορικά και τα συναισθηματικά συμπτώματα που εκδηλώνονται στην πορεία της άνοιας. Η θεραπευτική φαρέτρα στην αντιμετώπιση της οξείας φάσης της διπολικής διαταραχής των ηλικιωμένων περιλαμβάνει το λίθιο, καθώς και αντισπασμικούς, αντιψυχωτικούς και αντικαταθλιπτικούς παράγοντες, αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα για την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας φάσης. Τα αντισπασμικά και τα αντιψυχωτικά φάρμακα φαίνεται να πλεονεκτούν ως προς την αποτελεσματικότητά τους, αν και έχουν συσχετιστεί με σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Για τη θεραπεία συντήρησης, προτείνεται η διατήρηση του φαρμάκου το οποίο αποδείχθηκε αποτελεσματικό στον χειρισμό των οξέων επεισοδίων. Η κατάλληλη φαρμακευτική αντιμετώπιση της γνωστικής δυσλειτουργίας των ηλικιωμένων ασθενών με διπολική διαταραχή δεν έχει επαρκώς διερευνηθεί. Η χρήση στην άνοια ψυχοτρόπων φαρμάκων πλην των αναστολέων ακετυλχολινεστεράσης και της μεμαντίνης είναι αμφιλεγόμενη, κυρίως λόγω της συσχέτισής τους με ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα τελευταία χρόνια η έρευνα έχει επικεντρωθεί στη δράση του λιθίου στην άνοια, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην αποσαφήνιση της σχέσης άνοιας-διπολικής διαταραχής των ηλικιωμένων. Υπάρχουν πράγματι ενδείξεις υπέρ της θετικής επίδρασης του λιθίου στην πρόληψη της άνοιας. Παρ' όλα αυτά δεν επιβεβαιώνεται, τουλάχιστον με τα υπάρχοντα δεδομένα, η ευνοϊκή επίδραση του λιθίου στις γνωστικές διαταραχές της άνοιας που έχει ήδη εκδηλωθεί. Μελλοντικές έρευνες πρέπει να αξιολογήσουν περαιτέρω τον ρόλο του λιθίου και την προληπτική αξία παρεμβάσεων σε αγγειακούς παράγοντες κινδύνου στην άνοια και στη διπολική διαταραχή των ηλικιωμένων.

Η άνοια και η κατάθλιψη είναι συχνά νοσήµατα της τρίτης ηλικίας στο χώρο της ΠΦΥ και έχουν σαν αποτέλεσµα τη µείωση της ποιότητας ζωής των ιδίων και των οικογενειών τους.
Σκοπός: Η αξιολόγηση της σημασίας της άνοιας και της κατάθλιψης στην τρίτη ηλικία, καθώς και η εκτίµηση των πιθανών δυνατοτήτων παρέµβασης του Γ/Ο γιατρού στην ΠΦΥ.
Οι στόχοι της µελέτης είναι:
1. Η µέτρηση της συχνότητάς των γνωσιακών και διαταραχών και της διάθεσης σε πληθυσµούς ηλικιωµένων στην κοινότητα, στο περιβάλλον της ΠΦΥ.
2. Ο προσδιορισµός των νοσηµάτων εκείνων, που συχνά συνυπάρχουν µε τις παραπάνω διαταραχές.
3. Η εκτίµηση των δυνατοτήτων παρέµβασης του Γενικού / Οικογενειακού γιατρού διαµέσου της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας σε ασθενείς µε άνοια και κατάθλιψη.

Η άνοια αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ιατρικές και κοινωνικές προκλήσεις στην εποχή μας. Μόνο στη χώρα μας, υπολογίζεται πως υπάρχουν περισσότεροι από 140.000 ασθενείς με άνοια. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα έτη λόγω της αύξησης της μέσης επιβίωσης, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις στο πρόβλημα. Καθώς δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία που να μπορεί να σταματήσει την πορεία της νόσου, όλοι συμφωνούν, πως η βελτίωση της Ποιότητας Ζωής των ασθενών και η μείωση των αρνητικών επακόλουθων της φροντίδας σε όσους την παρέχουν αποτελούν τους βασικούς στόχους στην αντιμετώπιση της άνοιας. Ελάχιστες είναι οι μελέτες στη χώρα μας που πραγματεύονται τις δύο παραπάνω έννοιες. Οι βασικοί σκοποί της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση της Ποιότητας Ζωής των ασθενών με άνοια και της επιβάρυνσης των φροντιστών τους, καθώς και η εύρεση των παραγόντων που τις επηρεάζουν σε ένα δείγμα ελληνικού πληθυσμού. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να αποβούν ιδιαιτέρως χρήσιμα, καθώς η ανάγκη καθορισμού προτεραιοτήτων στην αντιμετώπιση της άνοιας είναι μεγάλη και εξειδικευμένες υπηρεσίες για την άνοια τώρα αναπτύσσονται στη χώρα μας. Να σημειωθεί πως η φροντίδα των ανοϊκών ασθενών στη χώρα μας διαφέρει σε σχέση με τη φροντίδα σε άλλες χώρες γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (περισσότερο από το 95%) λαμβάνει φροντίδα στην κοινότητα. Η μελέτη σχεδιάστηκε ως περιγραφική, συγχρονική μελέτη επισκόπησης και συσχέτισης, στην οποία χρησιμοποιήθηκαν πολλαπλές μέθοδοι συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. Συμμετείχαν 161 ζεύγη ασθενών-φροντιστών που κατοικούν στην κοινότητα και επισκέφτηκαν ένα ειδικό ιατρείο μνήμης μεταξύ Μαΐου και Απριλίου του 2008. Συλλέχτηκαν τα κοινωνικοδημογραφικά των ασθενών και χορηγήθηκαν σταθμισμένες στα ελληνικά κλίμακες μέτρησης της γνωστικής, λειτουργικής και συμπεριφορικής κατάστασής τους. Η Ποιότητα Ζωής των ασθενών μετρήθηκε με την κλίμακα ADRQL (Alzheimer Disease Related Quality of Life) που περιλαμβάνει 47 λήμματα σε 5 πεδία Ποιότητας Ζωής και συμπληρώνεται από τον φροντιστή. Όσον αφορά τους φροντιστές, εκτός από τα κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία, εκτιμήθηκαν τα καταθλιπτικά συμπτώματα και η επιβάρυνσή τους με χρήση της κλίμακας Zarit Burden Interview (ZBI). Πολλοί παράγοντες των ασθενών και των φροντιστών παρουσίασαν συσχέτιση με την Ποιότητα Ζωής των ασθενών και την επιβάρυνση των φροντιστών, αλλά τα αποτελέσματα των πολυπαραγοντικών συσχετίσεων κρίνονται ως σημαντικότερα. Το τελικό πολυπαραγοντικό μοντέλο πρόβλεψης της ADRQL περιέλαβε 7 ανεξάρτητους παράγοντες: τα νευροψυχιατρικά προβλήματα στα πλαίσια της άνοιας, την κατάθλιψη του ασθενή, τις βασικές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, τη γνωστική έκπτωση, την αντιψυχωτική αγωγή, τη σχέση τέκνου μεταξύ ασθενή και φροντιστή και την επιβάρυνση της φροντίδας. Το μοντέλο αυτό μπόρεσε να προβλέψει το 59,8% της διακύμανσης της ADRQL, με τα νευροψυχιατρικά προβλήματα στα πλαίσια της άνοιας να αποτελούν τον σημαντικότερο προβλεπτικό παράγοντα. Το τελικό μοντέλο πρόβλεψης της επιβάρυνσης ανέδειξε 4 ανεξάρτητους παράγοντες πρόβλεψης της επιβάρυνσης: τα προβλήματα συμπεριφοράς στο πλαίσιο της άνοιας, τη διάγνωση αγγειακής άνοιας, τα προβλήματα υγείας του φροντιστή και τη χρήση αντιψυχωτικών, εξηγώντας συνολικά μόλις το 24,4 της διακύμανσης του ZBI. Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προέκυψε από την παρούσα μελέτη είναι η ανάγκη πραγματοποίησης περαιτέρω μελετών σχετικά με την Ποιότητα Ζωής των ασθενών με άνοια και την επιβάρυνση των φροντιστών τους στη χώρα μας. Κατά τη διάρκεια της μελέτης κατέστη σαφές πως η αξιολόγηση της Ποιότητας Ζωής αποτελεί έναν εξαιρετικό τρόπο διερεύνησης της καθημερινότητα του ασθενή με άνοια και επικεντρώνεται στα πεδία που πραγματικά ενδιαφέρουν τον ασθενή και αυτούς που τον φροντίζουν. Η μέτρηση της Ποιότητας Ζωής δεν πρέπει μόνο να χρησιμοποιείται σε κλινικές μελέτες, αλλά και στην καθημερινή κλινική πράξη στην άνοια. Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, οι ασθενείς με άνοια έχουν Ποιότητα στη Ζωή τους, η οποία σχετίζεται με πολλούς παράγοντες των ίδιων των ασθενών, αλλά και των φροντιστών τους. Τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα αποτελούν τον σημαντικότερο παράγοντα πρόβλεψης της Ποιότητας Ζωής στην άνοια και είναι απαραίτητη η ανάπτυξη παρεμβάσεων σε φροντιστές και ασθενείς για την αντιμετώπισή τους. Η άνοια προκαλεί σοβαρή επιβάρυνση στους φροντιστές και οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να διερευνούν τα ψυχικά επακόλουθα της φροντίδας σε όσους την παρέχουν. Η επιβάρυνση των φροντιστών εξηγείται μόνο μερικώς από τους παράγοντες που μελετήθηκαν στην παρούσα μελέτη.

Στην Ελλάδα, με δεδομένη τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού, οι γνωσιακές διαταραχές στους ηλικιωμένους, όπως αγγειακή άνοια και νόσος Alzheimer, αποτελoύν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, με το συνολικό κόστος της άμεσης και έμμεσης περίθαλψης των ασθενών να ανέρχεται στα 6 δις ευρώ, ετησίως. Στόχος εδώ είναι η αξιολόγηση του επιπολασμού και των παραγόντων κινδύνου που συντελούν στην παθογενετική διαδικασία εμφάνισης της άνοιας, σε αστικό και ημι-αστικό πληθυσμό ηλικιωμένων.

Η άνοια με πρώϊμη έναρξη (ΑΠΕ) αφορά τις περιπτώσεις άνοιας που συμβαίνει σε ασθενείς με ηλικία μικρότερη των 65 ετών (συνώνυμο προγεροντική άνοια). Η εμφάνιση άνοιας σε τέτοιες ηλικίες προκαλεί σημαντική δυσλειτουργία στην καθημερινότητα τόσο των ασθενών όσο και των οικείων τους. Αποτελεί μια διαγνωστική πρόκληση για τον κλινικό με δεδομένο ότι η διαφορική διάγνωση είναι περισσότερο εκτεταμένη σε σύγκριση με την άνοια όψιμης έναρξης. Ασυνήθιστα εκφυλιστικά αίτια ή σπάνια νοσήματα όπως οι κληρονομούμενες μεταβολικές διαταραχές, πρέπει να αποκλειστούν. Όμως και ο τρόπος εμφάνισης των συνήθων νευροεκφυλιστικών ανοιών όπως η νόσος Alzheimer, διαφέρει σημαντικά στις νεότερες ηλικίες, δυσκολεύοντας τη διάγνωσή τους. Μια προσεκτική εκτίμηση των συμπτωμάτων, του οικογενειακού ιστορικού και των νευροψυχολογικών ελλειμάτων σε συνδυασμό με το στοχευμένο εργαστηριακό έλεγχο είναι δυνατό να αναδείξουν την υποκείμενη διαταραχή στις περισσότερες περιπτώσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί ένα μεγάλο ποσοστό των νοσημάτων που σχετίζονται με ΑΠΕ είναι δυνητικά ιάσιμα, αρκεί να τεθεί η διάγνωση σε πρώιμο στάδιο της νόσου.

Η μελέτη ασχολείται με τη νόσο Alzheimer και τη νοσηλευτική παρέμβαση σε αυτήν και σημειώνεται ευρύτερα ο ρόλος του νοσηλευτή στην οικογένεια και στο θεραπευτικό περιβάλλον.

Η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία εστιάζει στις φυσικοθεραπευτικές αξιολογήσεις των ασθενών με άνοια καθώς και στη δόμηση προγραμμάτων ασκήσεων φυσικοθεραπείας σε κάθε στάδιο της νόσου.

Περιγραφή σταδίων και συμπτωμάτων της άνοιας.

η ανοϊκή συνδρομή θεωρείται μείζων πρόβλημα δημόσιας υγείας. Πολλοί επιστήμονες από διαφορετικές ειδικότητες πραγματοποιούν σημαντική πρόοδο στην κατανόηση και τη θεραπεία της ανοϊκής συνδρομής. Οι αρχές της κοινωνικής ψυχιατρικής μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά προκειμένου να είναι εφικτή η παροχή κατάλληλης φροντίδας καθώς επίσης και ο καθορισμός των στρατηγικών στόχων αντιμετώπισης της
άνοιας. Οι κύριοι στόχοι είναι: Πρώιμη διάγνωση της ανοικής συνδρομής, επαρκής στήριξη στους ασθενείς και τους φροντιστές τους, μέτρα βελτίωσης της ποιότητας ζωής
των ασθενών έως τα τελικά στάδια της νόσου, έρευνα, έλεγχος και κατάλληλη διοίκηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Τα μοντέλα της παροχής φροντίδας προκειμένου να εξυπηρετηθούν αυτοί οι στόχοι όπως η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού καθώς και ο σχεδιασμός υπηρεσιών στην πρωτοβάθμια δευτεροβάθμια περίθαλψη καθώς και η παρηγορητική φροντίδα αποτελούν μέρος των προτάσεων και της προσέγγισης
της Κοινωνικής Ψυχιατρικής. Τα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι αυτές οι
παρεμβάσεις είναι τόσο οικονομοτεχνικά ωφέλιμες, όσο και αποτελεσματικές στο να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και να μειώνουν τόσο τη συχνότητα όσο και τη βαρύτητα των επιπλοκών στους ανθρώπους που πάσχουν από ανοϊκή συνδρομή.

Η άνοια είναι ένα σύνδρομο που προκαλείται από εγκεφαλική δυσλειτουργία. Συνήθως συνοδεύεται από προοδευτική επιδείνωση πολλών γνωστικών λειτουργιών. Παρατηρούνται αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και την κοινωνική του συμπεριφορά με την εμφάνιση απόσυρσης και δυσκολίες στην επιτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Οι συνέπειες της νόσου μπορεί να περιλαμβάνουν το αστικό και ποινικό δίκαιο. Τα νοητικά ελλείμματα από τα οποία πάσχει το άτομο με άνοια μπορεί να οδηγήσουν σε δικαστική συνδρομή για παροχή βοήθειας ή και στέρηση (μερική ή ολική) σχετικά με νομικά του δικαιώματα και υποχρεώσεις. Οι όροι, κίνδυνος και επικινδυνότητα, χρησιμοποιούνται στις Νομικές Επιστήμες, στην Εγκληματολογία και στην Δικαστική Ψυχιατρική. Οι ασθενείς με άνοια αποτελούν μια ομάδα πληθυσμού με σχετικά χαμηλή εμπλοκή σε βίαιες και εγκληματικές ενέργειες. Παρόλα αυτά, ορισμένοι ασθενείς με άνοια μπορεί να είναι δύστροποι, ευερέθιστοι ή ακόμη και επιθετικοί, ειδικά προς τους φροντιστές τους. Ένα μικρό ποσοστό μπορεί να εμπλέκεται σε μικρά αδικήματα (όπως μικρές κλοπές, σεξουαλικές παρενοχλήσεις). Από την άλλη πλευρά, οι ασθενείς με άνοια είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι και ενδέχεται να γίνουν θύματα κακοποίησης, επίθεσης, ληστείας, εξαπάτησης, οικογενειακής κακοποίησης ή παραμέλησης.

Περιγραφή των τύπων άνοιας και των παρεμβάσεων.

Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η διερεύνηση της ανοσολογικής τροποποιήσεως σε επίπεδο κυτταροκινών στην άνοια (στις δύο κύριες μορφές της), ελέγχοντας τα επίπεδα στον ορό του αίματος πέντε κυτταροκινών (IL-lß, IL-2, IL-6, IL-10,TNF-a). Επίσης, ελέγχεται εάν
υπάρχει μεταβολή του επιπέδου των κυτταροκινών με το είδος της άνοιας, τη βαρύτητά της, του χρόνου εμφανίσεώς της, εάν επηρεάζεται το επίπεδο των κυτταροκινών από την υπέρταση ή την κατάθλιψη, εάν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων των κυτταροκινών και εάν υπάρχει συσχέτιση των επιπέδων των κυτταροκινών με διαγνωστικές εξετάσεις (απεικόνιση, κλίμακες).

Μελετώντας τα προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση πολλών γνωστικών εργαλείων που χορηγούνται σε ασθενείς με άνοια, επιδιώξαμε να αξιολογήσουμε την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της Εξέτασης Σοβαρής Mini-Mental State (SMMSE) για την παρακολούθηση ασθενών με μέτρια έως σοβαρή άνοια στον ελληνικό πληθυσμό. Μέθοδοι Συμπεριλάβαμε 210 ασθενείς με άνοια, οι οποίοι διαγνώστηκαν ως επί το πλείστον με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, και τους χορηγήθηκαν το SMMSE, η MMSE, η κλίμακα GDS και η κλίμακα των καθημερινών δραστηριοτήτων του Katz (ADL). Η επίδραση των δημογραφικών χαρακτηριστικών στην SMMSE, η εγκυρότητα και η αξιοπιστία δοκιμάστηκαν αρχικά για το συνολικό δείγμα. Η διαγνωστική ακρίβεια της SMMSE εξετάστηκε μεταξύ υποομάδων ασθενών σύμφωνα με την απόδοσή τους στην MMSE. Οι διαχρονικές αλλαγές σε περίοδο 6 μηνών αξιολογήθηκαν για μια υποομάδα 100 ασθενών. Αποτελέσματα Καμία από τις δημογραφικές μεταβλητές δεν συσχετίστηκε με τη βαθμολογία SMMSE. Η ανάλυση αξιοπιστίας έδειξε υψηλούς δείκτες εσωτερικής συνοχής και εξέτασης-επανεξέτασης. Η ανάλυση της εγκυρότητας έδειξε υψηλούς συντελεστές συσχέτισης μεταξύ της SMMSE, της MMSE, της GDS και της ADL του Katz (παράλληλη εγκυρότητα) καθώς και εξαιρετικής διακριτικής εγκυρότητας του SMMSE για την σωστή κατηγοριοποίηση των ασθενών με βάση τη βαθμολογία MMSE. Στη διαχρονική ανάλυση, διαπιστώσαμε σημαντικές διαφορές (1) μόνο σε SMMSE για ασθενείς με MMSE = 0 έως 6 κατά την έναρξη και (2) και για SMMSE και MMSE για ασθενείς με MMSE = 7 έως 16 κατά την έναρξη. Δεν εντοπίστηκαν διαφορές σε ασθενείς με MMSE = 17 έως 22 κατά την έναρξη. Συμπεράσματα: Προτείνουμε το SMMSE ως σύντομο, αξιόπιστο, έγκυρο και μη επηρεαζόμενο από τα δημογραφικά χαρακτηριστικά εργαλείο για την παρακολούθηση των γνωστικών αλλαγών σε ασθενείς με σοβαρή άνοια.

Η νόσος του Alzheimer (AD) είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική διαταραχή που έχει ως αποτέλεσμα την ολική νοητική εξασθένηση και τη λειτουργική παρακμή. Τα μέλη της οικογένειας είναι οι πιο συνήθεις φροντιστές παγκοσμίως, με αποτέλεσμα την επακόλουθη υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους.
Μέθοδοι: Κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου 2013-Μαρτίου 2014 στην Αθήνα,στην Ελλάδα, αξιολογήθηκαν η ποιότητα της ζωής,σε σχέση με την υγεία τους, σε 155 φροντιστές υγείας ασθενών με τη νόσο του Alzheimer και η ύπαρξη καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.
Αποτελέσματα: Έχει αποκαλυφθεί μια ισχυρή αρνητική συσχέτιση μεταξύ των διαστάσεων του HRQoL και των βαθμολογιών της κλίμακας κατάθλιψης. Οι φροντιστές ασθενών με Alzheimer έχουν χαμηλότερη HRQoL σχεδόν σε όλες τις διαστάσεις σε σύγκριση με τον ελληνικό αστικό γενικό πληθυσμό. Ο κοινωνικός ρόλος των φροντιστών, η ύπαρξη συναισθηματικών προβλημάτων και η κατάσταση ψυχικής υγείας τους οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Επιπλέον σημαντικές διαφορές στη συνολική HRQoL και την καταθλιπτική συμπτωματολογία των φροντιστών αναφέρθηκαν σε σχέση με το φύλο τους, την ύπαρξη υπέρτασης, τη συχνότητα περίθαλψης των ασθενών, τη συγκατοίκηση με τον ασθενή, την επιδείνωση της νόσου και την οικονομική κατάσταση.
Συμπεράσματα: Η φροντίδα για συγγενείς με AD συσχετίζεται έντονα με τις αρνητικές βαθμολογίες HRQoL των φροντιστών και επηρεάζει δυσμενώς την καταθλιπτική συμπτωματολογία τους. Αυτός ο αρνητικός συσχετισμός ενισχύεται στα μεταγενέστερα στάδια της νόσου, σε μεγαλύτερη συχνότητα φροντίδας, μέσω διαβίωσης με έναν ασθενή, σε κακή οικονομική κατάσταση και με την ύπαρξη χρόνιας ασθένειας.

Σκοπός να εξεταστεί το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας και η επίδρασή της στην ποιότητα ζωής σε ασθενείς με γεροντική άνοια και νόσο Alzheimer αλλά και σε φυσιολογικούς ηλικιωμένους. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι ασθενείς καταφέρνουν να διατηρούν τις συνήθειές τους τουλάχιστον μέχρι το ήπιο στάδιο εξέλιξης της νόσου.

Η νόσος του Alzheimer (AD) αποτελεί το 60% όλων των περιστατικών άνοιας ενώ δεν υπάρχει κάποια καθορισμένη δοκιμασία για τη διάγνωση της. Πρόσφατα γίνεται προσπάθεια ανάπτυξης φαρμάκων που θα αλλάζουν την πορεία της νόσου, με άμεση συνέπεια την ανάγκη ανίχνευσής της σε πρώιμο στάδιο, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση. Εξελίξεις στον τομέα της νευροαπεικόνισης υπόσχονται την αύξηση της ακρίβειας της διάγνωσης μέσω της ανίχνευσης ειδικών αλλαγών σε περιοχές του εγκεφάλου. Ο ιππόκαμπος είναι μια από τις κύριες δομές που μελετούνται, λόγω των συσχετίσεών του με τη λειτουργία της μνήμης.
Οι πρώτες μελέτες ολικής MRI ογκομέτρησης του ιπποκάμπου σε ασθενείς με AD έδειξαν ατροφία του ιπποκάμπου, η οποία καθ’ εαυτή φαίνεται να μην αποτελεί ειδικό εύρημα της νόσου του Alzheimer, καθώς απαντάται σε άνοιες με συμμετοχή του κροταφικού λοβού. Ειδικά γνωρίσματα της AD, όσον αφορά σε μορφομετρικά γνωρίσματα του ιπποκάμπου αφορούν σε διαφορές στην εντόπιση της ατροφίας στην πλάγια περιοχή, τα υποπεδίων του ιπποκάμπου και το νευροπίλημα της κορυφής. Μειωμένος όγκος του ιπποκάμπου σχετίζεται επίσης ισχυρά με μείωση στην ένταση της λευκής και της φαιάς ουσίας στις συνδέσεις του ιπποκάμπου. Νέες πιο εξελιγμένες τεχνικές απεικόνισης όπως η 1H-MRS, η οποία προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για το νευροχημικό προφίλ του ιπποκάμπου επί νόσου του Alzheimer, και η fMRI, που παρέχει μοναδικές πληροφορίες για την κατάσταση της λειτουργίας του, αποτελούν πολλά υποσχόμενες μεθόδους για την πρώιμη ανίχνευση της AD. Τέλος η DWI και η DTI, τεχνικές απεικόνισης της υδατικής διάχυσης και της ανισοτροπίας υπόσχονται πρώιμη διάγνωση και διαφορική διάγνωση της νόσου.

Γνωστικές διαταραχές όπως η άνοια είναι συχνές στους ηλικιωμένους που εισάγονται σε γενικά νοσοκομεία και μπορούν να περιπλέξουν τη θεραπεία οδηγώντας σε μεγαλύτερη νοσηλεία και χειρότερα αποτελέσματα. Συχνά παραμένουν υποδιαγνωσμένοι καθώς η πολυάσχολη ρουτίνα του νοσοκομείου δεν επιτρέπει αποτελεσματικό έλεγχο και τα διαθέσιμα εργαλεία ελέγχου δεν είναι κατάλληλα για το νοσοκομειακό περιβάλλον. Η γνωστική δοκιμή μέσω υπολογιστή (CCT) έχει προταθεί ως μια αποτελεσματική μέθοδος διαλογής καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μη ειδικούς, όπως νοσηλευτές, ενώ διαθέτει αυτόματη βαθμολόγηση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Στόχος: Αυτή η μελέτη επικύρωσε ένα πρόσφατα δημιουργημένο ερωτηματολόγιο για τη μέτρηση της στάσης των Ελλήνων νοσηλευτών απέναντι σε έλεγχο άνοιας μέσω υπολογιστή. Υλικό και μέθοδοι: Το ερωτηματολόγιο επικυρώθηκε σε δείγμα 212 προπτυχιακών φοιτητών ψυχολογίας και στη συνέχεια χορηγήθηκε σε δείγμα 19 νοσηλευτών που εργάζονταν σε γενικό νοσοκομείο. Η αξιοπιστία του ερωτηματολογίου υπολογίστηκε χρησιμοποιώντας τον άλφα του Cronbach (= 0,762). Η ανάλυση παραγόντων αποκάλυψε την ύπαρξη ενός μόνο παράγοντα (αποδοχή-εφικτότητα) που αντιπροσώπευε το 33,73% της διακύμανσης με ιδιοτιμή 3,036. Αποτελέσματα: Υπολογίστηκε η συνολική βαθμολογία όλων των στοιχείων που φορτίζονται στον μεμονωμένο συντελεστή (αποδοχή-εφικτότητα). Οι βαθμολογίες κυμαίνονταν μεταξύ 10 και 40 με τη μέση βαθμολογία για την ομάδα επικύρωσης να είναι 29,33 (SD = 4,89) και η μέση βαθμολογία για την ομάδα των νοσηλευτών να είναι 29,50 (SD = 3,20). Συζήτηση: Το ερωτηματολόγιο έχει αποδεκτή αξιοπιστία. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η αποδοχή-εφικτότητα είναι υψηλή και στις δύο ομάδες και δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων.

Οι ανοϊκές νόσοι αποτελούν μια από τις πιο πολυσυζητημένες ασθένειες της σύγχρονης εποχής, εξαιτίας της τάσης τους να παρουσιάζουν συνεχόμενη ανοδική πορεία. Η απόφαση της φροντίδας ενός ανοϊκού ασθενή αποτελεί πρόκληση για το σύγχρονο άτομο, καθώς η σωματική, η συναισθηματική και η κοινωνική επιβάρυνση που βιώνει κατά τη διάρκεια της φροντίδας, λειτουργούν αποτρεπτικά στην ανάληψη της ευθύνης.
Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκε η σχέση της απόφασης ανάληψης της ευθύνης φροντίδας με την ηθική. Μια αφηρημένη και με δυσκολία στην προσέγγιση της έννοια, η οποία όμως καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά και τις αποφάσεις του ατόμου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε θεωρώντας ως κυρίαρχη θέση, πως η πηγή της ηθικής σκέψης προέρχεται πρωτίστως από την θρησκεία και την κοινωνία, αλλά επηρεάζεται πολλές φορές βαθιά από την οικογένεια και τα χρήματα στη σύγχρονη εποχή. Ως συμπέρασμα προέκυψε, πως η πίστη στο θεσμό της οικογένειας είναι αυτή που κρατάει τους φροντιστές δεμένους με την φροντίδα ενός μέλους, που ασθενεί.

Η πτυχιακή αυτή προσπαθεί να δυναμώσει τη φωνή των ατόμων που φροντίζουν μέλη των οικογενειών τους και να τονίσει την ανάγκη στήριξης-ενίσχυσης τους, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα της φροντίδας που παρέχουν και να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες στους ίδιους.

Η πτυχιακή αυτή προσπαθεί να δυναμώσει τη φωνή των ατόμων που φροντίζουν μέλη των οικογενειών τους και να τονίσει την ανάγκη στήριξης-ενίσχυσης τους, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα της φροντίδας που παρέχουν και να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες στους ίδιους.  Η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή της έρευνας ήταν αυτή της ποιοτικής. Η συλλογή των στοιχείων της έρευνας πραγματοποιήθηκε με την τεχνική της ημι-δομημένης συνέντευξης. Το δείγμα επελέγη ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες που έχουν συγγενική σχέση με τα άτομα που πάσχουν από γνωστικές διαταραχές, τα οποία εμφανίζουν διαφορετικά επίπεδα ασθένειας .  Διαφαίνονται οι έντονες ακάλυπτες ανάγκες φροντίδας τόσο των ασθενών όσο και των φροντιστών τους. Είναι αναγκαίο να υποστηριχθεί η οικογένεια στο δύσκολο έργο της φροντίδας από τα επίσημα δίκτυα φροντίδας ώστε να παρέχει καλύτερης ποιότητας φροντίδα και να μην οδηγούνται οι φροντιστές σε εξουθένωση.

Σε αυτή τη σελίδα θα βρείτε εφαρμογές που θα σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε αλλά και να εξασκήσετε τη μνήμη και άλλες βασικές γνωστικές λειτουργίες. Οι εφαρμογές αυτές περιλαμβάνουν μία δοκιμασία αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών και δύο ασκήσεις νοητικής ενδυνάμωσης σε εικονικό περιβάλλον.

Θεωρητικό υπόβαθρο: Ως αυτογνωσία ορίζεται η ικανότητα να αντιλαμβάνεται κανείς υποκειμενικά τις επιδόσεις του σε ένα συγκεκριμένο έργο ή κατάσταση με σχετικά αντικειμενικούς όρους. Η αυτογνωσία αποτελεί μία πολυδιάστατη ικανότητα, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην αξιολόγηση της επίδοσης σε νοητικά έργα, αλλά μπορεί να συμπεριλάβει και περιπτώσεις σε επίπεδο καθημερινής λειτουργικότητας και ανεξάρτητης διαβίωσης όπως η εργασία και οι οδηγικές ικανότητες. Μέχρι στιγμής, ελάχιστες είναι οι μελέτες οι οποίες εξετάζουν συστηματικά το φαινόμενο τόσο στον κλινικό όσο και στον υγιή πληθυσμό. Επιπλέον, στις ήδη υπάρχουσες μελέτες, η μεθοδολογία και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι είτε πολύ αδρά είτε ανεπαρκή για την εξέταση των λεπτότερων και ποιοτικότερων χαρακτηριστικών της αυτογνωσίας. Συγκρίσεις με αναφορές από φροντιστές και αδρές κλίμακες εκτίμησης της αυτογνωσίας είναι αυτές που χρησιμοποιούνται κατά κόρον διαμορφώνοντας επισφαλή συμπεράσματα.Σκοπός: Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν η ανάπτυξη ενός εργαλείου για τη μελέτη της αυτοεπίγνωσης σε φυσιολογικό πληθυσμό καθώς και κλινικό πληθυσμό με νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως Ήπια Νοητική έκπτωση (ΗΝΕ), νόσο Alzheimer και νόσο Parkinson. Η ικανότητα αυτό-αξιολόγησης διερευνήθηκε τόσο σε νοητικό επίπεδο (αξιολόγηση επίδοσης σε νευροψυχολογικά τεστ) όσο και σε λειτουργικό επίπεδο (αξιολόγηση επίδοσης της οδήγησης μέσω ενός προσομοιωτή οδήγησης).

Μεθοδολογία: Στη μελέτη συμμετείχαν 58 ασθενείς με Ήπια Νοητική Έκπτωση αμνησιακού τύπου, 30 ασθενείς με νόσο Alzheimer και 30 ασθενείς με νόσο Parkinson. Η διάγνωση της εκάστοτε νόσου βασίστηκε στα καθιερωμένα κλινικά κριτήρια κατόπιν ενδελεχούς κλινικής και παρακλινικής εξέτασης από ομάδα νευρολόγων, νευροψυχιάτρων και νευροψυχολόγων. Παράλληλα, αποκλείστηκε η πιθανότητα τα κλινικά συμπτώματα των ασθενών να βασίζονται σε δευτεροπαθείς αιτίες ή αιτίες διαφορετικές από τις υπό μελέτη νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Όλοι οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν με μία ευρεία συστοιχία δοκιμασιών που αξιολογούσαν την επεισοδιακή μνήμη, την προσοχή (εστιασμένη και διαιρούμενη), τις επιτελικές λειτουργίες, την ικανότητα οπτικοχωρικής αντίληψης και την ταχύτητα αντίδρασης. Μετά από κάθε νευροψυχολογική δοκιμασία χορηγούνταν η κλίμακα που χρησιμοποιήθηκε για την αυτό-αξιολόγηση της επίδοσης στις νευροψυχολογικές δοκιμασίες. Η κλίμακα αυτή παρότρυνε τον εξεταζόμενο να συγκρίνει τις επιδόσεις του με αυτές ατόμων ίδιας ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου και να συμπληρώσει σε μία κλίμακα από το -100% μέχρι το +100% (με διαβαθμίσεις 10 μονάδων) πόσο καλά πίστευε ότι τα πήγε στη συγκεκριμένη νευροψυχολογική δοκιμασία. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες έλαβαν μέρος σε ένα πείραμα αξιολόγησης της οδηγικής ικανότητας μέσω ενός προσομοιωτή οδήγησης. Για την εκτίμηση της αυτοεπίγνωσης των συμμετεχόντων ως προς τις επιδόσεις τους στην οδήγηση, μία ανάλογη κλίμακα αυτό-αξιολόγησης χορηγήθηκε αμέσως μετά την ολοκλήρωση του πειράματος. Η κλίμακα αυτή κυμαίνονταν πάλι από το -100 στο +100 με διαβαθμίσεις 10 μονάδων και αφορούσε στην εκτίμηση της επίδοσής τους σε σχέση με άλλα άτομα ίδιας ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου στις παρακάτω οδηγικές παραμέτρους: (α) μέση ταχύτητα, (β) απόσταση από προπορευόμενο όχημα, (γ) ταχύτητα αντίδρασης και (δ) διακύμανση θέσης τιμονιού.

Αποτελέσματα:Αυτοεπίγνωση των νοητικών λειτουργιών σε ασθενείς με ΗΝΕ: Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι οι ασθενείς με ΗΝΕ παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες να εκτιμήσουν με ακρίβεια την επίδοσή τους, υπερεκτιμώντας τις ικανότητές τους σε όλες τις νευροψυχολογικές δοκιμασίες που αξιολογήθηκαν, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου που φάνηκε ακριβής στην εκτίμησή της στην πλειονότητα των δοκιμασιών. Αυτοεπίγνωση της οδηγικής ικανότητας σε ασθενείς με ΗΝΕ: Τα ευρήματα της συγκεκριμένης ανάλυσης υποδεικνύουν ότι, σε σχέση με τους υγιείς ηλικιωμένους, οι ασθενείς με ΗΝΕ παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες να εκτιμήσουν με ακρίβεια την επίδοσή τους στον προσομοιωτή. Χρειάζεται ωστόσο να σημειωθεί ότι οι ενδείξεις από τον περιβάλλοντα χώρο φαίνεται να συμβάλλουν σημαντικά στο επίπεδο της αυτοεπίγνωσης που παρουσιάστηκε από τους οδηγούς με ΗΝΕ σχετικά με την επίδοσή τους. Αυτοεπίγνωση των νοητικών λειτουργιών σε ασθενείς με νόσο Alzheimer: Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης έδειξαν ότι οι ασθενείς με νόσο Alzheimer υπερεκτίμησαν σημαντικά τις επιδόσεις τους σε όλες τις νευροψυχολογικές δοκιμασίες που εξετάστηκαν παρουσιάζοντας σημαντικές δυσκολίες αυτό-αξιολόγησης σε όλους τους νοητικούς τομείς. Αυτοεπίγνωση της οδηγικής ικανότητας σε ασθενείς με νόσο Alzheimer: Σύμφωνα με τα ευρήματα τις συγκεκριμένης ανάλυσης, εντοπίστηκε ένας σημαντικός αριθμός διαφορών κατά την υποκειμενική εκτίμηση της οδηγικής επίδοσης και κυρίως στο αστικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, οι ασθενείς με νόσο Alzheimer παρουσίασαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ υποκειμενικής και αντικειμενικής επίδοσης στην εκτίμηση της μέσης ταχύτητας και της διακύμανσης θέσης τιμονιού στο αστικό περιβάλλον ενώ υπερεκτίμησαν σημαντικά τον χρόνο αντίδρασης σε αναπάντεχα συμβάντα τόσο στο αστικό όσο και στο υπεραστικό περιβάλλον. Αυτοεπίγνωση των νοητικών λειτουργιών σε ασθενείς με νόσο Parkinson: Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης ανάλυσης έδειξαν ότι οι ασθενείς με νόσο Parkinson παρουσίασαν ελλειμματική αυτοεπίγνωση σε σχέση με την ομάδα ελέγχου σε όλες τις νευροψυχολογικές δοκιμασίες που αξιολογήθηκαν. Πιο συγκεκριμένα, οι ασθενείς με νόσο Parkinson υπερεκτίμησαν σημαντικά την επίδοσή τους σε όλους τους νοητικούς τομείς ενώ η ομάδα ελέγχου, παρόλο που ήταν ακριβής στις εκτιμήσεις της, έδειξε ποιοτικά την τάση να υποτιμά τις επιδόσεις της. Αυτοεπίγνωση της οδηγικής ικανότητας σε ασθενείς με νόσο Parkinson: Σύμφωνα με τα ευρήματα της παρούσας ανάλυσης, οι ασθενείς με νόσο Parkinson παρουσίασαν σημαντικές δυσκολίες στην εκτίμηση της οδηγικής τους επίδοσης, με τη δυσκολία αυτή να είναι σαφώς εντονότερη στο υπεραστικό περιβάλλον, όπου και φάνηκαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ υποκειμενικής και αντικειμενικής επίδοσης σε όλες τις μεταβλητές που εξετάστηκαν. Από την άλλη πλευρά, στο αστικό περιβάλλον, παρουσίασαν σημαντικές δυσκολίες ως προς την εκτίμηση της οδηγικής τους συμπεριφοράς μόνο στον δείκτη χρόνου αντίδρασης, όπου και υπερεκτίμησαν σημαντικά την επίδοσή τους.

Συμπερασματικά: Συνοψίζοντας, η παρούσα διδακτορική διατριβή αποσκοπεί στην μελέτη της λειτουργίας της αυτοεπίγνωσης με έναν πολύπλευρο και σφαιρικό τρόπο, ξεπερνώντας τους περιορισμούς των έως τώρα ερευνών. Παράλληλα, έγινε μία σημαντική προσπάθεια ώστε να προσεγγιστεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά η πολύπλοκη φύση της διεργασίας αυτής έτσι ώστε τα να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα αποτελέσματά της στα πλαίσια της εφαρμοσμένης κλινικής πράξης. Τα έως τώρα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η διαταραχή της αυτοεπίγνωσης φαίνεται να ξεκινά ήδη από τα πρώτα στάδια της νοητικής έκπτωσης, τόσο σε νοητικούς όσο και σε λειτουργικούς τομείς. Ωστόσο, φαίνεται ότι η παροχή ανατροφοδότησης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ικανότητα αυτό-αξιολόγησης στις συγκεκριμένες κλινικές ομάδες υπογραμμίζοντας έτσι την ανάγκη για τη διαμόρφωση κατάλληλων προγραμμάτων παρέμβασης προκειμένου να ενισχυθεί η αυτοεπίγνωση στους ασθενείς αυτούς και συνακόλουθα να προσφέρει τη δυνατότητα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο των ίδιων όσο και των οικογενειών τους.

Αυτό το έγγραφο πληροφορεί τις οικογένειες και το ευρύ κοινό σχετικά με την άνοια με έναν απλό τρόπο. Παρουσιάζονται, επίσης, χρήσιμες και συγκεκριμένες πληροφορίες για το πώς να αντιμετωπιστεί η ασθένεια και για το πώς να δημιουργηθούν δραστηριότητες αυτοβοήθειας για τις οικογένειες που πλήττονται από την άνοια.
Για το τελικό αποτέλεσμα που έχετε στα χέρια σας συνεργάστηκαν
τα μέλη της Παγκόσμιας Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ (ADI).

Πρακτικός οδηγός για τους περιθάλποντες ατόμων με άνοια

Αυτό το έγγραφο πληροφορεί τις οικογένειες και το ευρύ κοινό σχετικά με την άνοια με έναν απλό τρόπο. Παρουσιάζονται, επίσης, χρήσιμες και συγκεκριμένες πληροφορίες για το πώς να αντιμετωπιστεί η ασθένεια και για το πώς να δημιουργηθούν δραστηριότητες αυτοβοήθειας και αμοιβαίας στήριξης για τις οικογένειες που πλήττονται από την άνοια.
Για το τελικό αποτέλεσμα που έχετε στα χέρια σας συνεργάστηκαν
τα μέλη της Παγκόσμιας Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ (ADI).

Ο στόχος της διπλωματικής εργασίας ήταν η μελέτη των σύγχρονων βιοδεικτών της νόσου του Αλτσχάιμερ που γίνεται όλο και πιο κρίσιμη με την παγκόσμια γήρανση του πληθυσμού. Ιδιαίτερο βάρος στην παρούσα εργασία δίνεται στις μεθόδους γενετικής απεικόνισης  και στους συνδυαστικούς βιοδείκτες.

Η Γενετική της νόσου Alzheimer με όψιμη έναρξη (LOAD) έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Μέχρι σήμερα, περισσότερα από εξακόσια γονίδια έχουν συνδεθεί με τη διαταραχή. Ωστόσο, μόνο ορισμένα από αυτά υποστηρίζονται από επαρκή αποδεικτικά στοιχεία. Αυτή η ανασκόπηση επικεντρώθηκε σε αυτά τα γονίδια και ανέλυσε κοινές βιολογικές οδούς (shared pathways).

Απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις αναφορικά με την άνοια

Επισήμανση της σημαντικότητας της νόσου μέσω των πρόσφατων
μελετών και διερεύνηση των επιπτώσεων της, στην ποιότητα ζωής του ασθενή και του φροντιστή του.

Μελέτη των επιπτώσεων της φροντίδας ανοϊκού ασθενούς στους φροντιστές του.

Η σταθερή αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που ζουν και πεθαίνουν με άνοια, σε συνδυασμό με την πρόσφατη έμφαση στην ποιότητα της φροντίδας,ανέδειξε τη σημασία της κατάρτισης άνοιας για τους επαγγελματίες υγείας. Φοιτητές νοσηλευτικής από το εξωτερικό περιγράφουν τη φροντίδα ασθενών με άνοια ως αρκετά δύσκολη, καθώς πολλοί από αυτούς δηλώνουν ανεπαρκώς προετοιμασμένοι σε σχέση με τις γνώσεις και τις διαπροσωπικές ικανότητες που απαιτεί η φροντίδα των συγκεκριμένων ασθενών.
 Σκοπός: Η εκτίμηση του επιπέδου και η σύγκριση των γνώσεων των φοιτητών του πρώτου και του τέταρτου έτους του τμήματος Νοσηλευτικής του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, καθώς και η καταγραφή της συμπεριφοράς, των στάσεων και των απόψεών τους απέναντι στους ασθενείς με Alzheimer.
 Υλικό και Μέθοδος: Διεξήχθη συγχρονική μελέτη με δείγμα 120 φοιτητών, 28 ανδρών και 92 γυναικών, ηλικίας 18-27 ετών, με μέση ηλικία τα 21,1 έτη. Για τις ανάγκες της έρευνας κατασκευάστηκε ερωτηματολόγιο 21 ερωτήσεων, έπειτα από συγκερασμό και προσαρμογή τριών ερωτηματολογίων από τη διεθνή βιβλιογραφία (Carrie Hill’s Alzheimer quiz II, Alzheimer quiz και Riverside Mayo Clinic Staff Alzheimer quiz). Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα Μαΐου-Ιουνίου του 2013. Οι μεταβλητές του δείγματος ήταν ονομαστικές και τακτικές, ενώ τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σε απόλυτες (n, αριθμός παρατηρήσεων) και σχετικές (%, ποσοστά) συχνότητες. Για την ανάλυση  των κατηγορικών μεταβλητών χρησιμοποιήθηκε ο στατιστικός έλεγχος x2.
 Αποτελέσματα: Σε ποσοστό 85% των τελειόφοιτων φοιτητών σημειώθηκαν σωστές απαντήσεις για τη συμπτωματολογία της νόσου ενώ, αντίθετα, μόνο 57% των πρωτοετών απάντησαν σωστά .

Στόχος ο έλεγχος του επιπέδου γνώσεων κατά την προοδευτική εξέλιξη των φοιτητών απο το 1ο έως το 4ο έτος, η αποτύπωση της ποικιλομορφίας απόψεων των φοιτητών νοσηλευτικής, ανάλογα με το έτος σπουδών τους και η εξέταση της πιθανής αρνητικής στάσης των φοιτητών νοσηλευτικής απέναντι στους ασθενείς που πάσχουν από την νόσο Alzheimer.

Ο στόχος ήταν να εκτιμηθεί η κλινική εγκυρότητα των εξετάσεων «Test Your Memory» (TYM) και «Αξιολόγηση γενικής ιατρικής της γνωστικής λειτουργίας» (GPCog), η οποία σχεδιάστηκε ειδικά για την πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη σε ένα περιβάλλον πρωτοβάθμιας φροντίδας αγροτικών περιοχών στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας τη κλίμακα Mini Mental State Examination " (MMSE) ως πρότυπο αναφοράς. Τα όργανα TYM και GPCog φαίνεται να είναι κατάλληλα για τη καθημερινή πρακτική στην πρωτοβάθμια περίθαλψη ως εργαλεία για την ανίχνευση του κινδύνου γνωστικής δυσλειτουργίας σε ηλικιωμένους αγροτικούς πληθυσμούς.

Η μελέτη που παρουσιάζεται ερεύνησε τις δυνατότητες της γνωστικής παρέμβασης σε ασθενείς με Νόσο Αlzheimer (ΝΑ) με στόχο τη βελτίωση της γνωστικής και λειτουργικής επίδοσης δια της άσκησης ικανοτήτων προσοχής και εκτελεστικής λειτουργίας. Η μελέτη περιλαμβάνει εννέα κεφάλαια και Παράρτημα. Στο πρώτο κεφάλαιο, την εισαγωγή, γίνεται μια ανασκόπηση πάνω στα κλινικά χαρακτηριστικά και τα διαγνωστικά κριτήρια της Άνοιας τύπου Alzheimer (ΝΑ), της Πρώιμης νόσου Alzheimer’s (ΠΡΩ.ΝΑ) και της Ήπιας Γνωστικής Εξασθένησης
(ΗΓΕ). Στο δεύτερο κεφάλαιο με τίτλο ΠΡΟΣΟΧΗ, αναφέρονται διεξοδικά οι θεωρίες και τα μοντέλα για την προσοχή και μελετώνται τα διαφορετικά είδη αυτής, όπως η επιλεκτική προσοχή και αναόδευση της κατεύθυνσης της προσοχής, η συντηρούμενη προσοχή και επαγρύπνηση και η διαμοιραζόμενη προσοχή και εκτέλεση διπλού έργου. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στην ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ και πραγματεύεται τις θεωρίες και τα μοντέλα για την εκτελεστική λειτουργία. Προσδιορίζονται τέσσερις πλευρές εκτελεστικού ελέγχου: η επιλογή, η συντήρηση, η ενημέρωση και η αναόδευση και τα στάδια, μέσα από τα οποία πραγματώνεται η στοχοκατευθυνόμενη συμπεριφορά. Κατόπιν, στο τέταρτο κεφάλαιο με τίτλο ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΤΗ ΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΗΓΕ, συμπεριλάβαμε τα ερευνητικά δεδομένα που πιστοποιούν τις ελλείψεις των ασθενών με ΝΑ και ΗΓΕ, στην επιλεκτική προσοχή και αναόδευση της κατεύθυνσης της προσοχής, στη συντηρούμενη προσοχή και επαγρύπνηση, στη διαμοιραζόμενη προσοχή και εκτέλεση διπλού έργου και στον
εκτελεστικό έλεγχο. Επίσης, αναφέρουμε τις ερμηνείες που προτείνονται για τη δυσλειτουργία της προσοχής στη ΝΑ. Ακολουθεί το πέμπτο κεφάλαιο ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, όπου παρουσιάζουμε τα σύγχρονα δεδομένα για την πλαστικότητα του εγκεφάλου κατά το γήρας και τη ΝΑ και τις δυνατότητες που υπάρχουν για γνωστικές
παρεμβάσεις. Περιγράφεται η γνωστική αποκατάσταση σαν μέθοδος συστηματικής και δομημένης ενεργοποίησης του εγκεφάλου, με βασικές αρχές και συγκεκριμένους στόχους. Μεταξύ των στόχων εξέχουσα θέση έχει η αποκατάσταση της προσοχής σαν στοιχείο κλειδί για επιτυχή μάθηση. Γι' αυτό, παρατίθενται αναλυτικά οι γνωστικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει για την άσκηση της προσοχής και της εκτελεστικής λειτουργίας σε ασθενείς με εγκεφαλικές βλάβες. Επίσης, συζητούνται η αποτελεσματικότητα των γνωστικών παρεμβάσεων και οι μεθοδολογικές αδυναμίες των προγραμμάτων για την άσκηση της προσοχής. Στη συνέχεια, παρατίθεται το έκτο κεφάλαιο που αφορά την ΕΡΕΥΝΑ και περιλαμβάνει καταρχήν το θεωρητικό και μεθοδολογικό υπόβαθρο στο οποίο βασίσθηκε ο σχεδιασμός της παρέμβασης και κατόπιν τους στόχους και τις υποθέσεις που θέσαμε κατά την εκκίνηση της έρευνας.
Το έβδομο κεφάλαιο αναφέρεται στη ΜΕΘΟΔΟ που ακολουθήσαμε προκειμένου να σχεδιάσουμε τη μελέτη, στα κριτήρια επιλογής που θέσαμε για τους συμμετέχοντες, στην περιγραφή του δείγματος και σε στοιχεία από τη διαγνωστική διαδικασία. Εδώ, περιγράφονται τα εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε και οι ψυχομετρικές μετρήσεις που
έγιναν κατά τη διάρκεια και μετά την παρέμβαση, όπως και το πρόγραμμα των ασκήσεων με αναλυτικές πληροφορίες για τον σχεδιασμό τους. Ακολούθως, παρουσιάζονται η διαδικασία και οι φάσεις της γνωστικής παρέμβασης, καθώς και οι συνεργαζόμενοι σ' αυτή. Ακολουθεί το όγδοο κεφάλαιο των ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ, το οποίο περιλαμβάνει τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης των δεδομένων που συλλέξαμε με τις διαδοχικές ψυχομετρικές εκτιμήσεις και το ιατρικό-κοινωνικό ιστορικό. Έγιναν συγκρίσεις των επιδόσεων τόσο μεταξύ πειραματικών και αντιστοίχων ομάδων ελέγχου όσο και μεταξύ των επιδόσεων κάθε ομάδας ξεχωριστά, πριν, μετά το τέλος και 6 μήνες μετά το τέλος της παρέμβασης. Επίσης, εξετάσθηκε η συσχέτιση της ηλικίας με τις επιδόσεις στα πλαίσια του προγράμματος άσκησης, καθώς και η αλληλεπίδραση της εκπαίδευσης με την άσκηση. Ακόμη, ερευνήσαμε την επίδραση της φαρμακευτικής αγωγής με αναστολείς χολινεστεράσης στην αποτελεσματικότητα της άσκησης. Στο τελευταίο κεφάλαιο, παρατίθεται η ΣΥΖΗΤΗΣΗ των αποτελεσμάτων της έρευνας, οι περιορισμοί που επισημάνθηκαν και τα συμπεράσματα που προέκυψαν ώστε να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά για νέες προσπάθειες γνωστικής αποκατάστασης σε ασθενείς με ΝΑ και ΗΓΕ. Ακολουθεί η ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, ελληνική και ξένη, που κρίθηκε χρήσιμη για την πραγματοποίηση της έρευνας. Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ έχουν καταχωρηθεί οι ασκήσεις του προγράμματος, οι γνωστικές και λειτουργικές επιδόσεις των συμμετεχόντων αναλυτικά, ενδεικτική αγγλική ορολογία που χρησιμοποιήθηκε σε ελληνική μετάφραση και κατάλογος συντομογραφιών που αφορούν τις ονομασίες των δοκιμασιών αυτής της μελέτης.

Η εµφάνιση άνοιας σε ασθενείς µε νόσο Πάρκινσον (ΝΠ) θεωρείτο επί µακρόν ως µη σχετιζόµενη µε την κύρια νόσο. Η πρόοδος στην διαχείριση των κινητικών συµπτωµάτων και η συνεχώς αυξανόµενη διάρκεια ζωής των ασθενών κατέστησαν δυνατή την ανάδειξη της άνοιας ως εγγενές χαρακτηριστικό της ΝΠ µε σαφή διακριτά σηµεία από άλλες µορφές άνοιας. Συγκεκριµένα κλινικά χαρακτηριστικά όπως η ηλικία, ο κινητικός υπότυπος της νόσου κ.α. αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια. Τουλάχιστον κατά τα αρχικά στάδια η γνωστική έκπτωση σε ασθενείς µε ΝΠ ακολουθεί ένα υποφλοιώδες-δυσεκτελεστικό πρότυπο, µε τη διαταραχή φλοιωδών λειτουργιών να χαρακτηρίζει την κλινική µετάβαση σε άνοια. Η παθοφυσιολογία της άνοιας στη ΝΠ αφορά δυσλειτουργία τόσο ντοπαµινεργικών όσο και µη-ντοπαµινεργικών κυκλωµάτων. Σε κυτταρικό επίπεδο το σήµα κατατεθέν αποτελούν τα σωµάτια και οι νευρίτες Lewy, ενώ νευριτιδικές πλάκες και νευροϊνιδιακά συµπλέγµατα έχουν επίσης ανευρεθεί σε ασθενείς µε ΝΠ. Η αξιολόγηση της γνωστικής έκπτωσης λόγω του ιδιαίτερου προτύπου της απαιτεί τη χρήση ειδικών εργαλείων. Για το λόγο αυτό έχουν προταθεί ειδικές για τη ΝΠ νευροψυχολογικές κλίµακες, κατάλληλες τόσο για σύντοµη όσο και για ενδελεχή αξιολόγηση των γνωστικών λειτουργιών. Κριτήρια για τη διάγνωση της άνοιας αλλά και της ήπιας γνωστικής διαταραχής στη ΝΠ είναι επίσης διαθέσιµα. Όσον αφορά την αντιµετώπιση, η ριβαστιγµίνη είναι επί του παρόντος η µοναδική εγκεκριµένη από τον FDA αγωγή, ενώ υπό διερεύνηση βρίσκεται η αποτελεσµατικότητα πολλών άλλων
θεραπειών.

Στην παρούσα διατριβή μελετήθηκε η κοινωνική νόηση (ΚΝ) και οι εκτελεστικές λειτουργίες στη μετωπιαία μορφή της μετωποκροταφικής άνοιας (MA), προκειμένου να κατανοηθεί ο λόγος που σε αυτή την ασθένεια συμβαίνουν συμπεριφορικές διαταραχές. Ένα δεύτερο στόχο αποτέλεσε η διασαφήνιση της δομής της ΚΝ και του ρόλου της κοινωνικής νόησης στην εκδήλωση αποτελεσματικής κοινωνικής συμπεριφοράς. 21 ασθενείς με ΜΑ και 18 υγιείς ενήλικες εξισωμένοι με τους ασθενείς ως προς την ηλικία και το μορφωτικό επίπεδο, διαχειρίστηκαν νευροψυχολογικές δοκιμασίες που εξετάζουν παράγοντες της ΚΝ (αντίληψη συναισθημάτων και Θεωρία του Νου) και εκτελεστικές λειτουργίες. Οι συμπεριφορικές διαταραχές (θετικά και αρνητικά συμπτώματα) εξετάστηκαν με την Κλίμακα Αξιολόγησης Μετωπιαίων Συμπεριφορών (ΚΑΜΣ). Οι ασθενείς με ΜΑ παρουσίασαν εξασθένηση στην αντίληψη της Θεωρίας του Νου σε σχέση με την αντίστοιχη ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, είχαν δυσκολία στην αντίληψη του συναισθήματος της έκπληξης αλλά και της ουδέτερης συναισθηματικής κατάστασης. Εκτελεστικές δυσλειτουργίες επίσης ήταν εμφανείς κυρίως σε δοκιμασίες γνωστικής ευελιξίας και ικανότητας εφαρμογής ανασταλτικών μηχανισμών. Τα ελλείμματα στην ΚΝ συσχετίστηκαν σημαντικά με τις συμπεριφορικές διαταραχές, κυρίως με τα θετικά συμπτώματα, αλλά όχι με τις «αρνητικές συμπεριφορές», όπως η απάθεια και η αδιαφορία. Οι εκτελεστικές δυσλειτουργίες συνέβαλλαν σημαντικά στην κλινική εικόνα της ΜΑ. Συσχετίστηκαν σημαντικά και με τις αρνητικές και με τις θετικές συμπεριφορικές διαταραχές και συνέβαλλαν στην εξασθένηση της ικανότητας αντίληψης Θεωρίας του Νου. Τέλος, ;όσον αφορά τη δομή της ΚΝ, τα δεδομένα της παρούσας έρευνας παρέχουν ενδείξεις για πολύ ισχυρή σχέση μεταξύ των δύο υποπαραγόντων της, δηλαδή της αντίληψης των συναισθημάτων και της Θεωρίας του Νου. Επιπλέον, υποστηρίζουν μια πολύ ισχυρή σχέση μεταξύ του γνωστικού υποπαράγοντα της ΚΝ, δηλαδή της Θεωρίας του Νου, με τις εκτελεστικές λειτουργίες. Τα πορίσματα της παρούσας διατριβής τονίζουν τον ρόλο, τον οποίο παίζουν συγκεκριμένες πλευρές της ΚΝ και  εκτελεστικές λειτουργίες στην εκδήλωση συμπτωμάτων της ΜΑ και βοηθούν στη διασαφήνιση του τρόπου με τον οποίο συμπεριφορικές διαταραχές εμφανίζονται νωρίς στην πορεία της διαταραχής.

Ο τίτλος της συγκεκριμένης έρευνας είναι ''Γνωστική παρέμβαση σε ασθενείς με πιθανή άνοια τύπου Alzheimer (ATA) μέσα από λεκτικά έργα''. Η πρώτη σκέψη για την εκπόνησή της ήταν τα μαθήματα του Μεταπτυχιακού του Τμήματος Ψυχολογίας για την ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία, αλλά και σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα για την πλαστικότητα του εγκεφάλου στην ενήλικη ζωή. Στα ελληνικά δεδομένα είναι η πρώτη, από όσο γνωρίζω, αποπερατωμένη έρευνα γνωστικής αποκατάστασης που συντελείται σε ασθενείς με ΑΤΑ και αφορά μια γνωστική διεργασία, αυτή της δυσκολίας κατονομασίας ύστερα από μακρόχρονη παρέμβαση. Επίσης, για πρώτη φορά τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, τουλάχιστον από όσο γνωρίζουμε, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα γίνεται προσπάθεια αποκατάστασης αυτής της λειτουργίας με συνδυασμό διαφόρων τεχνικών της γνωστικής ψυχολογίας. Βασικός στόχος ήταν η βελτίωση της κατονομαστικής ικανότητας ασθενών με πιθανή ΑΤΑ σε μια σειρά βασικών καθημερινών αντικειμένων ώστε να μπορούν να εκφράσουν τις ανάγκες τους στους συγγενείς και περιθάλποντες, αλλά και να συνεχίσουν να είναι επικοινωνιακοί επιβραδύνοντας ακόμη και κατά το ελάχιστο την
εξέλιξη της νόσου.

Σκοπός ο εντοπισµός διατροφικών σχέσεων µε τη νόσο Alzheimer, βάσει πρόσφατης βιβλιογραφίας, σε µία προσπάθεια συγκέντρωσης διαιτητικών συστάσεων για τους πάσχοντες από τη νόσο. Επιπλέον, έγινε προσπάθεια διαµόρφωσης ενός χρήσιµου φυλλαδίου ενηµέρωσης προς τους πάσχοντες µε Alzheimer, ενηµερώνοντας για τη συµβολή της διατροφής στην εξέλιξη της νόσου τους.

Μελέτη με σκοπό τη δημιουργία πρωτοκόλλου αξιολόγησης της άνοιας προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα.

Μια παρουσίαση περίπτωσης  καυκάσιου άνδρα 71 χρόνων, με σοβαρή νόσο του Αλτσχάιμερ, κλινήρη και πλήρως εξαρτημένου όσον αφορά τις δραστηριότητες καθημερινής διαβίωσης, του οποίου η γενική γνωστική λειτουργία είναι σχεδόν άθικτη. Τονίζεται η ποικιλία των υποκείμενων παθολογιών που συμβάλλουν σε αυτή την ενδιαφέρουσα κλινική παρουσίαση και στη διαγνωστική αβεβαιότητα.

Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται λεπτομερής ανάλυση των διαταραχών λόγου και επικοινωνίας σε ασθενείς με άνοια. Ξεκινώντας με την επιγραμματική αναφορά των βασικότερων ειδών άνοιας, καταγράφεται αναλυτικά και με τη σειρά η σταδιακή επιδείνωση τόσο του λόγου όσο και της επικοινωνίας. Στον κάθε τύπο άνοιας αναγράφονται τα παθολογικά ευρήματα σε όλους τους τομείς του λόγου (φωνητική, φωνολογία, πραγματολογία, σημασιολογία, μορφολογία και σύνταξη). Στη συνέχεια, παρουσιάζονται διεθνείς έρευνες με σημαντικά ευρήματα στο γλωσσικό και επικοινωνιακό κομμάτι των ασθενών με άνοια. Επιπλέον, γίνεται λόγος για το ρόλο του λογοθεραπευτή σε όλα τα στάδια της νόσου καθώς επίσης και ο σχεδιασμός πλάνου παρέμβασης, ανάλογος με τις ανάγκες του κάθε ασθενή.

Το Treating Memory Impairments αναπτύχθηκε για να βοηθήσει έφηβους και ενήλικες με προβλήματα μνήμης και για να ενισχύσει την ανεξαρτησία τους μέσω των εσωτερικών και εξωτερικών στρατηγικών του προγράμματος. Φτιάχτηκε για να καλύψει όλες τις ανάγκες του ασθενή και σε όλους τομείς της ζωής του, αλλα και για να τον βοηθήσει να μπορεί να ζει χωρίς να χρειάζεται να έχει συνέχεια κάποιον να τον επιβλέπει. Επομένως είναι ένα βιβλίο το οποίο είναι τόσο χρήσιμο στην ζωή του ασθενή όσο χρήσιμη είναι και η βοήθεια και η στήριξη  που χρειάζεται απο την οικογένειά του.
 Επιπλέον  είναι εξαιρετικά χρήσιμο και για την οικογένεια, τους φίλους αλλα και γενικότερα όσους βρίσκονται κοντά στον ασθενή.

Η χημειοθεραπεία συχνά συσχετίζεται με νοητικές διαταραχές οι οποίες μπορεί να παραμένουν μετά το τέλος της θεραπείας. Η παρούσα ανασκόπηση έχει περιλάβει προηγηθείσες γενετικές, απεικονιστικές και νευροψυχολογικές μελέτες καθώς και μελέτες σε πειραματόζωα οι οποίες πραγματεύονται τη διαταραχή στις νοητικές λειτουργίες μετά από χημειοθεραπεία. Σε ηλικιωμένους ασθενείς με καρκίνο, πολλαπλοί παράγοντες όπως το βιολογικό υπόστρωμα της νόσου και οι χορηγηθείσες θεραπείες συμβάλλουν στην ανάπτυξη νοητικής διαταραχής. Ένας υποπληθυσμός των ασθενών φαίνεται να είναι περισσότερο ευάλωτοι σε αλλαγές μετά τη χημειοθεραπεία. Τα νοητικά ελλείμματα μπορεί να αφορούν τη μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών και τις επιτελικές λειτουργίες. Είναι επομένως επιβεβλημένη η χρήση ενός εκτεταμένου συνόλου ευαίσθητων νευροψυχολογικών δοκιμασιών έτσι ώστε να εκτιμηθεί σωστά όλο το φάσμα της νοητικής δυσλειτουργίας που προκύπτει μετά από τη χορήγηση της χημειοθεραπείας. Τέλος, νεώτερα δεδομένα αφορούν υποσχόμενες θεραπείες οι οποίες προτείνονται για τη συμπτωματική και αιτιολογική αντιμετώπιση της διαταραχής.

Τα περιστατικά άνοιας, καθώς και της νόσου Alzheimer (ΝΑ), που είναι η συχνότερη αιτία της, παρουσιάζουν αύξηση, η οποία συνδέεται με τη γήρανση του πληθυσμού, με αποτέλεσμα τα ανοϊκά νοσήματα να συνιστούν μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας. Αυξανόμενο είναι και το επιστημονικό ενδιαφέρον γύρω από τον πιθανό ρόλο της διατροφής ως τροποποιήσιμου παράγοντα κινδύνου για γνωσιακή έκπτωση, άνοια και ΝΑ, δεδομένου ότι τα σημερινά θεραπευτικά και προληπτικά μέτρα είναι ανεπαρκή. Στόχος της παρούσας ανασκόπησης είναι η παρουσίαση των σημαντικότερων επιδημιολογικών μελετών αναφορικά με τις συσχετίσεις μεταξύ διατροφικών παραγόντων και άνοιας και η παράθεση των επικρατέστερων βιολογικών υποθέσεων που έχουν αναπτυχθεί για να επεξηγήσουν θεωρητικά τις ευρεθείσες σχέσεις. Τα αποτελέσματα των διαφόρων αναλύσεων είναι κάποιες φορές αντικρουόμενα, αλλά ορισμένες επιδημιολογικές σχέσεις εμφανίζονται συχνά. Όσον αφορά σε διατροφικά είδη και σχήματα, μεγαλύτερη κατανάλωση ψαριών, φρούτων και λαχανικών και μέτρια κατανάλωση κρασιού αλλά και μεγαλύτερη προσήλωση σε διατροφικά σχήματα, όπως η μεσογειακή δίαιτα, ενδεχομένως σχετίζονται με μικρότερο κίνδυνο για άνοια και ΝΑ. Αντίστοιχα, όσον αφορά σε διατροφικά συστατικά, μεγαλύτερη κατανάλωση αντιοξειδωτικών, όπως βιταμίνης Ε, βιταμινών του συμπλέγματος Β, όπως φυλλικού οξέος, μονοακόρεστων και ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, μέτρια κατανάλωση αλκοόλης και μικρή κατανάλωση ολικών, κορεσμένων και trans λιπιδίων, πιθανόν σχετίζονται με μικρότερο κίνδυνο για άνοια και ΝΑ. Παρά τις συσχετίσεις που έχουν επισημανθεί σε επιδημιολογικές μελέτες παρατήρησης, οι υπάρχουσες δοκιμές παρέμβασης σε επίπεδο πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, όπως στην περίπτωση της βιταμίνης Ε και των βιταμινών του συμπλέγματος Β, δεν έχουν επιβεβαιώσει το ρόλο κάποιων διατροφικών παραγόντων. Συμπερασματικά, δεν μπορούν να δοθούν διατροφικές συστάσεις με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα. Νέες προοπτικές μελέτες με μεγάλο χρόνο παρακολούθησης και επαρκή έλεγχο πιθανών συγχυτικών παραγόντων, δοκιμές παρέμβασης και μετα-αναλύσεις απαιτούνται για την τεκμηρίωση των παραπάνω ή και νέων επιδημιολογικών σχέσεων. Μια τέτοια τεκμηρίωση μπορεί να οδηγήσει στη μερική πρόληψη της άνοιας και της ΝΑ.

Η μελέτη περιγράφει τις οδηγικές συνήθειες ατόμων με γνωστικές διαταραχές σε σχέση με προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία.
Από ένα συνολικό δείγμα 639 οδηγών που συμμετείχαν στη μελέτη, 153 συμμετέχοντες επελέγησαν με βάση το ερωτηματολόγιο εκτεταμένης οδήγησης, εάν είχαν επαγγελματική άδεια οδήγησης. 43 (28.1%) απάντησαν θετικά. Από τους 153 οι 55 (35.9%) είχαν διαγνωστεί με νόσο Alzheimer (AD), 44 (28.8%) με ήπια γνωστική διαταραχή (MCI), και 54 (35.3%) ήταν υγιείς. Επιπρόσθετα, 31 επαγγελματίες οδηγοί συγκρίθηκαν με 31 ερασιτέχνες οδηγούς με ένα σύντομο ερωτηματολόγιο οδήγησης. Η κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη διάγνωση ήταν 18 (29%) με MCI (N=9 επαγγελματίες, N=9 ερασιτέχνες), 30 (48.4%) με AD (N=15 επαγγελματίες, N=15 ερασιτέχνες), 14 (22.6%) υγιείς (N=7 επαγγελματίες, N=7 ερασιτέχνες). Επαγγελματίες and ερασιτέχνες οδηγοί επελέγησαν τυχαία ώστε να ταιριάζουν ως προς τη διάγνωση, την ηλικία, το φύλο και έτη εκπαίδευσης. Η διάγνωση με AD βασίστηκε στα κριτήρια NINCDS-ARDRA ενώ της MCI στα κριτήρια Petersen και Winblad. Οι υγιείς ηλικιωμένοι εξετάστηκαν με τα ίδια νευροψυχολογικά κριτήρια.
Αποτελέσματα: Το εκτεταμένο ερωτηματολόγιο οδήγησης έδειξε ότι περισσότεροι ερασιτέχνες οδηγοί με AD (21.9%) δεν είχαν ανανεώσει την άδεια οδήγησης σε σύγκριση με τους επαγγελματίες (p=0.048). Περισσότεροι ερασιτέχνες με MCI (91.7%) οδηγούσαν λιγότερα χιλιόμετρα συγκριτικά με τους επαγγελματίες (p=0.029). Συνυπολογίζοντας ασθενείς με MCI (27.6%) και AD  (63.2%) περισσότεροι ερασιτέχνες απέφευγαν να οδηγούν σε άγνωστες περιοχές σε σύγκριση με τους επαγγελματίες, MCI (p=0.045) και AD (p=0.026). Τέλος, περισσότεροι ερασιτέχνες με AD (80.0%) απέφευγαν την οδήγηση όταν χιόνιζε σε σύγκριση με τους επαγγελματίες (p=0.34). Το σύντομο ερωτηματολόγιο οδήγησης έδειξε ότι οι υγιείς ερασιτέχνες οδηγοί σχεδόν πάντα (85.7%) απέφευγαν να βρεθούν σε δύσκολες διασταυρώσεις συγκριτικά με τους επαγγελματίες οδηγούς (14.3%) (p=0.001).
Συμπέρασμα: Άτομα με γνωστικές διαταραχές και προηγούμενη επαγγελματική οδηγική εμπειρία οδηγούσαν καλύτερα από τους ερασιτέχνες οδηγούς.

Η μελέτη περιγράφει τις οδηγικές συνήθειες ατόμων με γνωστικές διαταραχές σε σχέση με προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία.
Από ένα συνολικό δείγμα 639 οδηγών που συμμετείχαν στη μελέτη, 153 συμμετέχοντες επελέγησαν με βάση το ερωτηματολόγιο εκτεταμένης οδήγησης, εάν είχαν επαγγελματική άδεια οδήγησης. 43 (28.1%) απάντησαν θετικά. Από τους 153 οι 55 (35.9%) είχαν διαγνωστεί με νόσο Alzheimer (AD), 44 (28.8%) με ήπια γνωστική διαταραχή (MCI), και 54 (35.3%) ήταν υγιείς. Επιπρόσθετα, 31 επαγγελματίες οδηγοί συγκρίθηκαν με 31 ερασιτέχνες οδηγούς με ένα σύντομο ερωτηματολόγιο οδήγησης. Η κατανομή του δείγματος σύμφωνα με τη διάγνωση ήταν 18 (29%) με MCI (N=9 επαγγελματίες, N=9 ερασιτέχνες), 30 (48.4%) με AD (N=15 επαγγελματίες, N=15 ερασιτέχνες), 14 (22.6%) υγιείς (N=7 επαγγελματίες, N=7 ερασιτέχνες). Επαγγελματίες and ερασιτέχνες οδηγοί επελέγησαν τυχαία ώστε να ταιριάζουν ως προς τη διάγνωση, την ηλικία, το φύλο και έτη εκπαίδευσης. Η διάγνωση με AD βασίστηκε στα κριτήρια NINCDS-ARDRA ενώ της MCI στα κριτήρια Petersen και Winblad. Οι υγιείς ηλικιωμένοι εξετάστηκαν με τα ίδια νευροψυχολογικά κριτήρια.
Αποτελέσματα: Το εκτεταμένο ερωτηματολόγιο οδήγησης έδειξε ότι περισσότεροι ερασιτέχνες οδηγοί με AD (21.9%) δεν είχαν ανανεώσει την άδεια οδήγησης σε σύγκριση με τους επαγγελματίες (p=0.048). Περισσότεροι ερασιτέχνες με MCI (91.7%) οδηγούσαν λιγότερα χιλιόμετρα συγκριτικά με τους επαγγελματίες (p=0.029). Συνυπολογίζοντας ασθενείς με MCI (27.6%) και AD  (63.2%) περισσότεροι ερασιτέχνες απέφευγαν να οδηγούν σε άγνωστες περιοχές σε σύγκριση με τους επαγγελματίες, MCI (p=0.045) και AD (p=0.026). Τέλος, περισσότεροι ερασιτέχνες με AD (80.0%) απέφευγαν την οδήγηση όταν χιόνιζε σε σύγκριση με τους επαγγελματίες (p=0.34). Το σύντομο ερωτηματολόγιο οδήγησης έδειξε ότι οι υγιείς ερασιτέχνες οδηγοί σχεδόν πάντα (85.7%) απέφευγαν να βρεθούν σε δύσκολες διασταυρώσεις συγκριτικά με τους επαγγελματίες οδηγούς (14.3%) (p=0.001).
Συμπέρασμα: Άτομα με γνωστικές διαταραχές και προηγούμενη επαγγελματική οδηγική εμπειρία οδηγούσαν καλύτερα από τους ερασιτέχνες οδηγούς.

Εισαγωγή: Τα άτομα που πάσχουν από Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια Τελικού Σταδίου και υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, πάσχουν συχνά από κατάθλιψη και άνοια. Ωστόσο, στους ασθενείς αυτούς δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς η συσχέτιση του σακχαρώδη διαβήτη με την κατάθλιψη και την άνοια.
Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του σακχαρώδη διαβήτη στην εμφάνιση κατάθλιψης και άνοιας σε ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση.

Μεθοδολογία: Μελετήθηκαν 53 ασθενείς, εκ των οποίων 27 ήταν διαβητικοί και 26 μη διαβητικοί, οι οποίοι υποβάλλονταν σε χρόνιο πρόγραμμα αιμοκάθαρσης τριών συνεδριών την εβδομάδα για 28.34(±56.36) μήνες. Όλοι οι ασθενείς απάντησαν σε τυποποιημένα ερωτηματολόγια «Σύντομη Εξέταση της Νοητικής Κατάστασης» (MMSE) και «Κλίμακα Άγχους και Κατάθλιψης» (HADS), με τη μορφή συνέντευξης κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αιμοκάθαρσης, ώστε να προσδιοριστεί ο βαθμός κατάθλιψης και άνοιας. Λήφθηκαν δείγματα αίματος για τον προσδιορισμό της αιμοσφαιρίνης, της επάρκειας κάθαρσης (kt/V), των επιπέδων νατρίου, καλίου, ασβεστίου και φωσφόρου του αίματος, καθώς και των επιπέδων της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP). Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 17.0.

Αποτελέσματα: Συνολικά, ο βαθμός κατάθλιψης και άνοιας αντιστοιχούσε σε μέτριου βαθμού νόσο (13.91±10.56 και 15.00±5.49, αντίστοιχα). Η σύγκριση μεταξύ διαβητικών και μη διαβητικών έδειξε στατιστικά σημαντική διαφορά, με τους διαβητικούς να παρουσιάζουν σοβαρού βαθμού κατάθλιψη σε σύγκριση με τους μη διαβητικούς (17.63±10.63 vs 10.04±9.15, p<.05). Η άνοια αξιολογήθηκε ως μετρίου βαθμού, τόσο στους διαβητικούς όσο και στους μη διαβητικούς, αλλά με στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων (13.19±5.19 vs 16.88±5.23, p<.05). Στην ομάδα των μη διαβητικών ασθενών διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ότι αφορά το βαθμό κατάθλιψης (Α:8.79±7.70 vs Γ:13.43±12.35, p<.05), χωρίς ωστόσο να διαπιστωθεί στατιστικά σημαντική διαφορά στο βαθμό άνοιας στην ίδια ομάδα ασθενών. Στην ομάδα των διαβητικών ασθενών δεν διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά σε σχέση με το φύλο. Σημαντική συσχέτιση διαπιστώθηκε στα επίπεδα της CRP στους μη διαβητικούς ασθενείς (r=0.487, p<.05), αλλά όχι στους διαβητικούς ασθενείς. Στις υπόλοιπες παραμέτρους δεν διαπιστώθηκε σημαντική συσχέτιση.

Συμπεράσματα: Η κατάθλιψη σχετίζεται με την παρουσία του σακχαρώδη διαβήτη στους αιμοκαθαιρόμενους και είναι σοβαρότερου βαθμού στους διαβητικούς ασθενείς. Ο βαθμός άνοιας είναι υψηλότερος στους διαβητικούς, αλλά όχι σοβαρού βαθμού, ωστόσο απαιτούνται μακροχρόνιες μελέτες για τη γνωστική κατάσταση των αιμοκαθαιρόμενων οι οποίες θα αποκάλυπταν πιθανά ενδιαφέρουσες παραμέτρους.

Σκοπός της έρευνας αυτής είναι να διερευνήσει πιθανές συσχετίσεις μεταξύ στίγματος και εξουθένωσης νοσηλευτών και μη πτυχιούχων επαγγελματιών φροντιστών ηλικιωμένων με άνοια σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων.
Υπόβαθρο: Η έρευνα στο στίγμα γύρω από την άνοια σε επαγγελματίες υγείας καθώς και η σχέση της με την ευεξία τους έχει σοβαρές ελλείψεις.
Μεθοδολογία: Αυτή η συγχρονική μελέτη περιελάμβανε ένα δείγμα ευκολίας  171 νοσηλευτών και άλλων επαγγελματιών φροντιστών σε 16 ελληνικές μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων οι οποίοι συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο εξουθένωσης Maslah Burnout Inventory (ΜΒΙ) καθώς και το ερωτηματολόγιο Στίγματος οικογένειας στην νόσο  Alzheimer Family Stigma in Alzheimer's Disease Scale (FS-ADS). H πολυμεταβλητή ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να βρεθούν συσχετίσεις μεταξύ των ανεξάρτητων μεταβλητών με το στίγμα και την εξουθένωση των επαγγελματιών φροντιστών.
Αποτελέσματα: Γνωστικοί, συναισθηματικοί και συμπεριφορικοί παράγοντες των τριών διαστάσεων του στίγματος βρέθηκαν να είναι ανεξάρτητοι προδιαθεσικοί παράγοντες των διαστάσεων της εξουθένωσης πράγμα το οποίο υποδεικνύει οτι το στίγμα των νοσηλευτών συμβάλλει στην εξουθένωση που βιώνουν.
Συμπέρασμα:  Η εκπαιδευτική προετοιμασία των γηριατρικών νοσηλευτών θα πρέπει να τους παρέχει την επιλογή να δουν την άνοια σαν ένα φυσιολογικό στάδιο της ζωής καθώς η μείωση του στίγματος μπορεί να συμβάλει στην μείωση και διαχείριση της εξουθένωσης.

Στη συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία παρουσιάζεται αρχικά η γενική εικόνα της άνοιας, μέσα από βιβλιογραφικές πηγές, και δευτερευόντως ακολουθεί η έρευνα σχετικά με τους φροντιστές των ατόμων με άνοια στις αστικές περιοχές των Νομών Ρεθύμνου και Χανίων καθώς και τα αποτελέσματα αυτής. Αναλυτικότερα και κατόπιν της περιγραφής της νόσου, αναλύεται η έννοια της φροντίδας που παρέχεται από τους φροντιστές και η επιβάρυνσή τους από αυτή όπως και η ζωή μετά της λήξη της φροντίδας. Στο ερευνητικό μέρος γίνεται αποτύπωση της προσπάθειας να διερευνηθούν οι ανάγκες που έχουν οι φροντιστές υγείας ατόμων με άνοια στις αστικές περιοχές των Νομών Ρεθύμνου και Χανίων,ποιες από τις ανάγκες τους καλύπτονται, ποιες όχι και τέλος ποιες είναι οι προτάσεις τους για να βελτιωθεί η κατάσταση.

H αυξημένη σύνθεση β-αμυλοειδούς και η εναπόθεσή του στους νευρώνες και το αγγειακό τοίχωμα θεωρείται σήμερα ως μία πιθανή αιτία παθογένεσης της νόσου Alzheimer. Tα αίτια, βέβαια, της νόσου αυτής δεν είναι επαρκώς γνωστά, αλλά η συνεχής έρευνα δίδει πληροφορίες και παρέχει νέους στόχους για τον σχεδιασμό φαρμακολογικών παρεμβάσεων σε μοριακό επίπεδο. Mία από τις κυριότερες θεραπευτικές επιλογές αποτελεί η προσπάθεια να αυξηθούν τα επίπεδα της ακετυλοχολίνης στον εγκεφαλικό ιστό και σήμερα είναι σε ευρεία χρήση η δεύτερη γενιά των εκλεκτικών αναστολέων της ακετυλοχολινεστεράσης. Tα οιστρογόνα που προστατεύουν τη λειτουργία του αγγειακού τοιχώματος από τη βλαβερή επίδραση του β-αμυλοειδούς και συνδυάζουν και αντιοξειδωτικές ενέργειες μπορούν να συνεισφέρουν στην όλη θεραπευτική προσπάθεια. Παράγοντες που ενισχύουν τη δράση του αδρενεργικού και του γλουμινεργικού συστήματος ευρίσκονται υπό έρευνα ή σε φάση κλινικών δοκιμών. Mία από τις μελλοντικές θεραπευτικές προσεγγίσεις θα ήταν η φαρμακολογική τροποποίηση του μεταβολισμού της προδρόμου πρωτεΐνης του β-αμυλοειδούς με στόχο την ελαττωμένη σύνθεση του τελευταίου. Παράγοντες που επηρεάζουν σε μοριακό επίπεδο την απόπτωση, όπως οι κασπάσες και η οικογένεια των πρωτεϊνών Bcl-2, η παρεμπόδιση της υπερφωσφορυλίωσης της ενδοκυττάριας πρωτεΐνης τ, οι αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικοί παράγοντες, οι στατίνες και οι νευροτροφικοί παράγοντες, αποτελούν στόχους για μελλοντική φαρμακολογική παρέμβαση.

Ο εγγραμματισμός υγείας (HL) και ο ηλεκτρονικός εγγραμματισμός (eHL) μπορούν να διευκολύνουν τους φροντιστές των ατόμων με άνοια (PwD) για αναζήτηση, εύρεση, αξιολόγηση και εφαρμογή πληροφοριών που σχετίζονται με συγκεκριμένα θέματα άνοιας από διαφορετικούς πόρους. Υπάρχει έλλειψη έρευνας σχετικά με το HL και eHL μεταξύ των φροντιστών της PwD. Ο στόχος αυτής της μελέτης είναι να προσδιορίσει τα επίπεδα της HL και eHL μεταξύ των φροντιστών της PwD στην Ελλάδα και την Κύπρο και για αναζήτηση των συλλόγων με άλλες έννοιες φροντίδας. Αυτή η μελέτη ακολούθησε έναν περιγραφικό συσχετιστικό σχεδιασμό. Συνολικά, 174 πρωτβάθμιοι άτυποι φροντιστές της PWD, κυρίως γυναίκες, άνω των 45 ετών και με περισσότερα από 12 χρόνια εκπαίδευσης και 67 δευτεροβάθμιοι φροντιστές (οικογένεια, φίλοι ή γείτονες) συμμετείχαν στη μελέτη. Οι πρωτοβάθμιοι άτυποι φροντιστές ολοκλήρωσαν μια πρόσωπο με πρόσωπο έρευνα σχετικά με το επίπεδο HL και eHL, τη χρήση Διαδικτύου, τη χρήση Διαδικτύου για την άνοια, την αυτο-αποτελεσματικότητα τηςφροντίδας, στρατηγικές αντιμετώπισης, αντιλήψεις φροντίδας και κοινωνική υποστήριξη. Οι πρωτοβάθμιοι άτυποι φροντιστές ανέφεραν υψηλό επίπεδο eHL και HL. Φροντιστές με υψηλότερα HL ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν και υψηλότερη βαθμολογία eHL, αυτο-αποτελεσματικότητα φροντίδας και χαμηλότερη βαθμολογία προβληματικής / δυσλειτουργικής αντιμετώπισης. Η υψηλότερη βαθμολογία της «αναζήτησης πληροφοριών» του eHeals-Carer σχετίζεται με την υψηλότερη χρήση στρατηγικών που εστιάζουν στο συναίσθημα. Από αυτήν τη μελέτη, ελήφθη ένα θετικό μήνυμα σχετικά με το ρόλο των HL και eHL στην καθημερινή φροντίδα. Οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και οι επαγγελματίες υγείας θα μπορούσαν να ενσωματώσουν στα εργαλεία αξιολόγησης της πρακτικής τους και να αναπτύξουν προσαρμοσμένα μαθήματα κατάρτισης για φροντιστές ώστε να βελτιώνουν το χαμηλό επίπεδο HL και eHL.

Η έγκαιρη ανίχνευση γνωστικών διαταραχών στην τρίτη ηλικία είναι υψίστης σημασίας και βασίζεται κυρίως στην ενεργοποίηση τόσο των ασθενών όσο και των επαγγελματιών υγείας. Τα κυριότερα πορίσματα είναι τα κάτωθι:  (1) Προτείνεται η χρήση σύντομων και έγκυρων εργαλείων για την ανίχνευση γνωστικών διαταραχών (2) Ο συνδυασμός πληροφόρησης από τους ασθενείς και τους φροντιστές τους είναι ο πλέον ενδεδειγμένος για τη διάγνωση (3) Η έγκαιρη ανίχνευση των διαταραχών οδηγεί ως επί το πλείστο σε αποδοτικότερη θεραπεία, και (4) Σύγχρονα δεδομένα υποστηρίζουν πως ο συνδυασμός φαρμακευτικής παρέμβασης με παράλληλες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής μπορεί να καθυστερήσει και να μειώσει την πιθανότητα έκπτωσης της νοητικής λειτουργείας.

Το παρόν εγχειρίδιο αποτελεί έναν ολοκληρωμένο οδηγό για επαγγελματίες υγείας που ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για την άνοια. Περιλαμβάνει θεματικές όπως: οι τύποι άνοιας, διάγνωση, φαρμακευτική και μη φαρμακευτική αντιμετώπιση, παρεμβάσεις για φροντιστές, δομές και υπηρεσίες για την άνοια στην Ελλάδα.

Το εγχειρίδιο αυτό απευθύνεται κυρίως στους οικογενειακούς φροντιστές, οι οποίοι θα βρουν – εκτός από χρήσιμες πληροφορίες για την Άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ- οδηγίες για τη συνολική διαχείριση των προβληματικών καταστάσεων και συμπεριφορών των ανθρώπων που φροντίζουν, αλλά και πρακτικούς τρόπους διαχείρισης του ψυχικού φορτίου που προκαλεί η νόσος.

Στόχος του συγκεκριμένου Σχεδίου Δράσης είναι να καταγράψει τομείς
ελλειμμάτων και προβλημάτων, δράσεων και πρακτικών, ώστε να αποτελέσουν τη βάση ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου Δράσης για την άνοια και τη νόσο Alzheimer στη χώρα μας.

Η άνοια είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη Δημόσια Ηγεία. Με βάση υπολογισμούς της Alzheimer‟s Disease International, στις μέρες μας 44 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με άνοια παγκοσμίως, αριθμός που θα διπλασιαστεί μέχρι το 2030 και θα υπερτριπλασιαστεί μέχρι το 2050. Στη χώρα μας υπάρχουν σήμερα 200.000 άτομα με άνοια και ο αριθμός αυτός μέχρι το 2050 αναμένεται να ξεπεράσει τις 600.000. Παρά τις επιστημονικές προόδους των τελευταίων 25 ετών η αντιμετώπιση της άνοιας αποτελεί μείζον ζήτημα τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Το στίγμα, η άρνηση και η έλλειψη οικονομικών πόρων αποτελούν τα κύρια εμπόδια για την ολοκληρωμένη φροντίδα των ατόμων με άνοια.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ηγείας, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και οι διεθνείς οργανώσεις Alzheimer έχουν επανειλημμένα ασχοληθεί με την ανάπτυξη οδηγιών και τη συγγραφή εκθέσεων σχετικά με τις πολιτικές διαχείρισης της άνοιας και των συνεπειών της. Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής για την άνοια των G8 στο Λονδίνο το Δεκέμβριο του 2013, διεθνείς οικονομικοί εμπειρογνώμονες, γιατροί και πολιτικοί έκαναν έκκληση στις κυβερνήσεις όλων των χωρών να καταστήσουν την πρόληψη της άνοιας μείζονα στόχο της δημόσιας υγείας τα επόμενα χρόνια. Έντεκα χώρες υλοποιούν αυτήν τη στιγμή Εθνικά Σχέδια Δράσης για την άνοια που καθορίζουν πολιτικές, τομείς παρέμβασης, προτεραιότητες και δράσεις, σηματοδοτώντας ταυτόχρονα την αναγκαιότητα και τη σπουδαιότητα ανάληψης συντονισμένων μέτρων για την ικανοποίηση των αναγκών των ατόμων με άνοια.
Σε αυτό το πλαίσιο, κάτω από τον ολοένα αυξανόμενο κοινωνικό-οικονομικό αντίκτυπο της άνοιας και ως αποτέλεσμα των μακροχρόνιων αγώνων των Μη Κερδοσκοπικών Εταιριών Alzheimer στη χώρα μας, το Υπουργείο Υγείας συγκρότησε Εθνική Επιτροπή-Ομάδα εργασίας που εκπόνησε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την άνοια-νόσο Alzheimer 2015-2020.
Στόχος του συγκεκριμένου Σχεδίου Δράσης δεν είναι η πλήρης καταγραφή των ερευνητικών και άλλων αποτελεσμάτων και μελετών στο χώρο της άνοιας που θα απαιτούσε συλλογική δουλειά πολλών ανθρώπων για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η Ομάδα Εργασίας προσπάθησε να καταγράψει τομείς ελλειμμάτων και προβλημάτων, δράσεων και πρακτικών, ώστε να αποτελέσουν τη βάση ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την άνοια και τη νόσο Alzheimer στη χώρα μας.

Εισήγηση για την επικοινωνία με ασθενείς με άνοια.

Εισήγηση για τις δραστηριότητες με ασθενείς με άνοια.

Εισήγηση σχετικά με την άνοια και τις διατροφικές διαταραχές.

Εισήγηση για τον τρόπο επικοινωνίας με ασθενείς με άνοια.

Εισήγηση σχετικά με την άνοια.

Εισήγηση σχετικά με την άνοια.

Σκοπός: Να εξετασθεί εάν οι αναστολείς της ακετυλοχολινεστεράσης (ChEIs) και η μεμαντίνη υπερτερούν του εικονικού φαρμάκου (placebo) στη θεραπεία α) της νόσου Alzheimer (AD) σε τουλάχιστον 6 μήνες θεραπείας και β) της αγγειακής άνοιας (VaD). Μέθοδοι: Πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη βιβλιογραφική διερεύνηση σε τρεις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (PubMed, Cochrane Database, EMBASE) και τέσσερα αρχεία καταγραφής (Cochrane Collaboration Trial Register, Clinical Trial.gov, EU-Psi PsiTri, International Federation of Pharmaceutical Manufacturers & Associations Clinical Trial Portal) για να εξαχθούν όλα τα σχετιζόμενα αρχεία έως και το Νοέμβριο του 2007 για τη νόσο Alzheimer & έως και τον Ιούνιο 2008 για την αγγειακή άνοια. Χρησιμοποιήθηκε μια τυποποιημένη φόρμα εξαγωγής δεδομένων η οποία αναπτύχθηκε για την παρούσα ανασκόπηση. Εξαιτίας της αναμενόμενης διαφοροποίησης, λόγω των ευρέων διακυμάνσεων που έχουν βρεθεί στην AD και VaD και στην ανταπόκριση τους στη θεραπεία, το μοντέλο των τυχαίων επιδράσεων χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό του συνολικού αποτελέσματος των επιδράσεων της θεραπείας. Η ποιότητα αναφοράς αξιολογήθηκε από τις κλίμακες Jadad, την τροποποιημένη κλίμακα Chalmers και από τις λίστες CONSORT-22 στοιχείων, Delphi. Αποτελέσματα: 22 μελέτες ήταν σύμφωνες με τα κριτήρια εισαγωγής που είχαν θεσπιστεί στο πρωτόκολλο για την AD (10 μελέτες για τη δονεπεζίλη, 3 μελέτες για την γκαλανταμίνη, 4 μελέτες για τη ριβαστιγμίνη και 5 μελέτες για τη μεμαντίνη). Τα δεδομένα προτείνουν ένα σχετικά μέτριο όφελος των ChEIs και της μεμαντίνης στη γνωσιακή ικανότητα (WMD για την ADAS-cog -2.56, 95% CI -3.12, -2.01). Οφέλη παρατηρήθηκαν και για τη συνολική λειτουργία (ΝΝΤ=10 για ασθενείς σταθερούς ή βελτιωμένους στην κλίμακα CIBIC-Plus & WMD για την GDS 0.14, 95% CI 0.05-0.24). Τα διαθέσιμα δεδομένα προτείνουν ότι η μεμαντίνη μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις στη συμπεριφορά (WMD για NPI -2.90, 95% CI -4.57, -1.22). Οι αποχωρήσεις και οι συνολικές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν περισσότερες στην ομάδα θεραπείας που ελάμβανε ChEIs σε σύγκριση με το placebo (NNH 13 & 11, αντίστοιχα), ενώ τα αποτελέσματα για τη μεμαντίνη δεν ήταν στατιστικά σημαντικά. Μια ανάλυση υπο-ομάδας για σοβαρή AD (που καθορίστηκε ως MMSE ? 12) κατέδειξε μέτρια οφέλη για τη δονεπεζίλη και τη μεμαντίνη στη γνωσιακή ικανότητα, στη συνολική λειτουργία, στις καθημερινές δραστηριότητες και στη συμπεριφορά, αλλά καθώς ο αριθμός μελετών είναι μικρός τα αποτελέσματα δεν μπορούν να είναι καταληκτικά. Οχτώ μελέτες ήταν σύμφωνες με τα κριτήρια εισαγωγής που είχαν θεσπιστεί στο πρωτόκολλο για την VaD (2 για τη δονεπεζίλη, 2 για την γκαλανταμίνη, 2 για τη ριβαστιγμίνη και 2 για τη μεμαντίνη). Δεδομένα στην κλίμακα ADAS-cog καταδεικνύουν ένα σχετικά μικρό όφελος για τους ChEIs και μεμαντίνη στα γνωσιακά ελλείμματα στην VaD (WMD=-1.70; 95% CI -2.20, -1.20 για τους ChEIs & WMD=-1.85; 95% CI -2.83, -0.88 για τη μεμαντίνη), ενώ δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικά αποτελέσματα για τους συνολικά ανταποκρινόμενους ασθενείς. Αποτελέσματα για τις καθημερινές δραστηριότητες ήταν διαθέσιμα μόνο για τις μελέτες της δονεπεζίλης, ριβαστιγμίνης και γκαλανταμίνης. Οι αποχωρήσεις λόγω οποιασδήποτε αιτίας ήταν υψηλότερες για τους ασθενείς που ελάμβαναν ChEIs /ή μεμαντίνη με NNH 12 (10-17) και NNH 15 (9-100), αντίστοιχα. Συμπεράσματα: Η χρήση των ChEIs και της μεμαντίνης σχετίστηκε με μέτρια οφέλη στη γνωσιακή ικανότητα, συνολική εικόνα και στη λειτουργικότητα στους ασθενείς με AD, ενώ οι αποχωρήσεις και οι συνολικές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν υψηλότερες στην ομάδα θεραπείας των ChE

Η άνοια προσβάλλει το 5% των ηλικιωμένων, ενώ το 80% των περιπτώσεων αποτελούν η νόσος Alzheimer και η αγγειακή άνοια. Προς το παρόν μόνο συμπτωματικές θεραπείες για τη νόσο Alzheimer έχουν λάβει έγκριση από τους Οργανισμούς Φαρμάκων. Αυτές περιλαμβάνουν τους αναστολείς ακετυλοχολινεστεράσης και την μεμαντίνη. Παράλληλα, τα ίδια φάρμακα χρησιμοποιούνται πειραματικά και στην περίπτωση της αγγειακής άνοιας. Καθώς νεώτερες οδηγίες αναφέρουν ότι στη νόσο Alzheimer οι κλινικές μελέτες πρέπει να έχουν διάρκεια τουλάχιστον έξι μηνών για να καταδείξουν κλινική βελτίωση και καθώς υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για δράση των αναστολέων της ακετυλοχολινεστεράσης και της μεμαντίνης στην αγγειακή άνοια, σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η συστηματική ανασκόπηση των διαθέσιμων πληροφοριών για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της δονεπεζίλης, γκαλανταμίνης, ριβαστιγμίνης και της μεμαντίνης α) στη νόσο Alzheimer με τη χρήση μελετών διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών και β) στην αγγειακή άνοια.

Τα στοιχεία αναφορικά με τον επιπολασμό της νόσου του Alzheimer και άλλων μορφών άνοιας είναι διαθέσιμα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και συλλέγονται από την Alzheimer Europe. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις αυτές χρειάζεται να λαμβάνονται με προσοχή, δεδομένου ότι το είδος της πηγής ποικίλλει σημαντικά στα κράτη μέλη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 7,3 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (σε 27 κράτη μέλη) ηλικίας 30 έως 99 ετών υπέφεραν από διαφορετικές μορφές άνοιας το 2006 (14,6 ανά 1.000 κατοίκους). Το μεγαλύτερο μέρος εξ αυτών ήταν γυναίκες (4,9 εκατομμύρια).

Ομιλία για τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στο χώρο της άνοιας.

Σε αυτό το άρθρο, έχουν αναφερθεί ο κώδικας και λίγα πειραματικά αποτελέσματα ενός υπολογιστικού Bayesian εργαλείου, το οποίο συσχετίζει και αξιολογεί διάφορους βιοδείκτες της νόσου του Alzheimer για την εξαγωγή μιας πιθανολογικής ιατρικής προγνωστικής διαδικασίας. Αυτό το νέο στατιστικό λογισμικό είναι εκτελέσιμο στα Bayesian λογισμικά Winbugs, με βάση την τελευταία ταξινόμηση της νόσου του Alzheimer και τη διατύπωση των γνωστών σχετικών πιθανοτήτων των διαφόρων βιοδεικτών, σε συσχετισμό με την πρόοδο της νόσου του Alzheimer, μέσω ενός συνόλου διακριτών κατανομών.

Έχει δημιουργηθεί ο καλύτερος πρακτικός οδηγός σε συνεργασία με μια ομάδα κορυφαίων κλινικών επαγγελματιών υγείας που ειδικεύονται στην Άνοια. Ο σκοπός του είναι να παρέχει μια αποτελεσματική υποστήριξη, συμβουλές και πηγές σε ένα ευρύ φάσμα επαγγελματιών τόσο υγείας όσο και κοινωνικών λειτουργών, που φροντίζουν ασθενείς με Άνοια με συμπεριφορικά και ψυχολογικά προβλήματα.
Έχει σχεδιαστεί για να αποτελεί ένα πρακτικό, ενημερωτικό εργαλείο, με έμφαση στις εναλλακτικές θεραπείες σε σχέση με τα φάρμακα.
Αυτές οι αρχές καλύτερης εφαρμογής και το υποστηρικτικό υλικό προορίζονται για να είναι εφαρμόσιμα από όλους τους επαγγελματίες υγείας, εκτός από τα επείγοντα περιστατικά που καταφθάνουν στα Νοσοκομεία. Ελπίζουμε ότι θα είναι μεγάλη βοήθεια στους επαγγελματίες σε χώρους, όπου η αυτή η πλευρά της κλινικής πράξης θα είναι επιτακτική ανάγκη όλο και περισσότερο. Για τους επαγγελματίες υγείας που ενδιαφέρονται για επιπλέον πηγές βιβλιογραφικής ενημέρωσης παρέχονται οι συνδέσεις με αντίστοιχους ιστότοπους (links), (Ανατρέξτε στη σελ. 24 «Πηγές»).

Η αρχική έρευνα που παρουσιάζεται σε αυτό το άρθρο αποτελεί μερική εκπλήρωση μιας 15μηνης μελέτης που χρηματοδοτείται από τη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης για το Αναπτυξιακό Πλαίσιο 2014-2020 με τίτλο "Μεταφραστικά πρότυπα για την στάθμιση δοκιμών εξέτασης γνωστικών διαταραχών ξένων γλωσσών και διεπιστημονικών δικτύων Νευροψυχολογικής παρέμβασης (κωδικός έργου: MIS 5005306). Το κύριο καθήκον μας ήταν να αξιολογήσουμε την ενεργοποίηση της λεκτικής μνήμης της μητρικής γλώσσας κάτω από διαφορετικές μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις (εκμάθηση ξένων γλωσσών, προπόνηση και εκμάθηση υπολογιστών, υγιεινή ύπνου και περπάτημα) που έχουν σχεδιαστεί για Έλληνες ηλικιωμένους ενήλικες που έχουν διαγνωστεί με Ήπια Γνωστική Διαταραχή (MCI). Μέσα από την έρευνά μας, στοχεύσαμε στην ενεργοποίηση της σχετικής τοπικής αγοράς υπηρεσιών, ώστε να διευρύνουν το πεδίο και την αποστολή τους και να συμπεριλάβουν τους πελάτες MCI, ως το πρώτο βήμα της επανένταξής τους στην κοινωνία. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας έδειξαν ότι οι πιο επιτυχημένες παρεμβάσεις ήταν η εκμάθηση ξένων γλωσσών και η κατάρτιση υπολογιστών, δηλαδή δραστηριότητες προσανατολισμένες στη χρήση γλωσσών. Και στις δύο περιπτώσεις, ο λόγος ήταν το κύριο μέσο αλληλεπίδρασης μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων και ο λόγος ήταν ο τύπος που βελτιώθηκε σημαντικά. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα, οι σωματικές δραστηριότητες και η υγιεινή του ύπνου συνέβαλαν λιγότερο στην ενίσχυση του ψυχικού λεξικού. Τα οφέλη από τη μελέτη μας είναι διπλά: οι ηλικιωμένοι με MCI οφελούνται σημαντικά από μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις. Επιπλέον, ιδρύματα του ιδιωτικού τομέα που ασχολούνται με τη δια βίου εκπαίδευση και τη συνεχή κατάρτιση μπορούν να δημιουργήσουν προγράμματα προσαρμοσμένα για να καλύψουν τις ανάγκες αυτής της μεγάλης γνωστικής ικανότητας πελατών.

Ενημερωτικό βίντεο για την κατανόηση της νόσου του Alzheimer

Κύριος σκοπός του έργου είναι να προσφέρει μια νέα συνεργατική προσέγγιση μεταφραστικής έρευνας στα νοσήματα Νοητικών Διαταραχών, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να:
αποτιμά διαρκώς την κατάσταση (προγραμματισμένη και μη) ενός ασθενή με ΗΝΔ, κατ’ οίκον και να παρακολουθεί βιολογικούς αλλά και περιβαλλοντικούς παραμέτρους.
παρακολουθεί και να καταγράφει την ομαλή και ορθή εκτέλεση μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων στο σπίτι να επιταχύνει την μετάφραση της καινοτομικής γνώσης σε υπηρεσία στοχευόμενης θεραπείας στον ασθενή.
επιτρέπει σε θεράποντες ιατρούς να παρακολουθούν τις παρεχόμενες θεραπείες.
παρακολουθεί την καθημερινή συμπεριφορά των ασθενών και την γενικότερη ψυχολογική τους κατάσταση αλλά και να επιτρέπει την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ χρηστών του συστήματος.
επεμβαίνει όταν παραστεί ανάγκη για την αποφυγή της επιδείνωσης της κατάστασης των ασθενών.
παρέχει σε ιατρούς, αλλά και ερευνητές που μελετούν τις αιτίες εμφάνισης της ΗΝΔ καθώς και της εξέλιξης αυτής σε ΝΑ, ένα ολοκληρωμένο αρχείο νευροεκφυλλιστικών νοσημάτων στο οποίο θα καταγράφονται περιστατικά ασθενών με ΗΝΔ και ΝΑ από διαφορετικές ομάδες και ιατρούς απ’όλη την Ελλάδα.

Εισαγωγή: Η άνοια είναι μια χρόνια, εκφυλιστική ασθένεια η οποία αποτελεί πρόκληση και συχνά πηγή άγχους για τους οικογενειακούς φροντιστές. Ο αριθμός των ασθενών με άνοια αυξάνεται, ωστόσο οι κοινωνίες όσο και οι οικογένειές τους δεν είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της νόσου καθώς το ψυχολογικό, πρακτικό και οικονομικό φορτίο είναι βαρύ και πολύπλευρο.
Σκοπός: Να διερευνηθούν οι επιδράσεις της φροντίδας ενός ασθενούς με άνοια στον οικογενειακό φροντιστή καθώς και οι παράγοντες που πιθανά οδηγούν στην επιβάρυνση ή και εξουθένωση, αλλά και οι υποστηρικτικοί παράγοντες πρόληψής τους.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση ανασκοπικών και ερευνητικών μελετών της τελευταίας δεκαετίας (2009-2019) που προέρχονται από τις βάσεις δεδομένων Medline /Pubmed, Heallink, Scopus, CINAHL και την μηχανή αναζήτησης Google scholar καθώς και στη βιβλιογραφία των επιλεγμένων άρθρων.
Αποτελέσματα: Οι επιδράσεις της φροντίδας αν και μερικές φορές θετικές, είναι γενικά επιβαρυντικές σε υψηλά ποσοστά που όπως δείχνουν τα ερευνητικά δεδομένα η επιβάρυνση φτάνει σε επίπεδα εξουθένωσης, με έκδηλα σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα, κοινωνική απομόνωση και οικονομικές δυσκολίες. Σημαντικοί προδιαθεσικοί παράγοντες βρέθηκαν να είναι τα νευροψυχιατρικά συμπτώματα των ασθενών αλλά και το στίγμα με το οποίο περιβάλλουν οι φροντιστές τους συγγενείς τους. Υποστηρικτικοί παράγοντες βρέθηκαν να είναι η οικονομική και πρακτική βοήθεια, η μεγαλύτερη πρόσβαση σε αποτελεσματικά προγράμματα συμβουλευτικής και υποστήριξης για την απόκτηση επικοινωνιακών δεξιοτήτων καθώς και δεξιοτήτων χειρισμού των γνωστικών και συμπεριφορικών διαταραχών. Επιπλέον, σημαντική βρέθηκε να είναι η βοήθεια στο χειρισμό του συναισθηματικού στρες και τη διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων.
Συμπέρασμα: H στήριξη των οικογενειακών φροντιστών στο έργο της φροντίδας και ο εντοπισμός των παραγόντων που προδιαθέτουν σε εξουθένωση αποτελούν προκλήσεις για την Νοσηλευτική. Προτείνεται να επεκταθεί η έρευνα σε παρεμβατικές μελέτες προγραμμάτων στήριξης και εκπαίδευσης των φροντιστών στην διαχείριση των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων των ασθενών αλλά και των συναισθημάτων των φροντιστών.

Εισαγωγή: Τα ηλικιωμένα άτομα με άνοια παρουσιάζουν σύνθετες ανάγκες και οι προκλήσεις στην φροντίδα τους μπορεί να καταστήσουν το νοσηλευτικό προσωπικό σε μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας ευάλωτο στην ανάπτυξη εξουθένωσης εξαιτίας της συναισθηματικής και σωματικής αποστράγγισης που υφίσταται.
Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν να διερευνηθούν οι παράγοντες που συντελούν στην ανάπτυξη της επαγγελματικής εξουθένωσης
των επαγγελματιών φροντιστών ηλικιωμένων με άνοια ώστε να σχεδιαστούν αποτελεσματικά προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισής της. Μέθοδος: Αναζητήθηκαν ανασκοπικές και ερευνητικές μελέτες της τελευταίας δεκαετίας σε διεθνείς βάσεις δεδομένων όπως οι PubMed, Google scholar, CINAHL και Healink καθώς και στην βιβλιογραφία των ανευρεθέντων άρθρων και τα άρθρα αξιολογήθηκαν για την αξιοπιστία τους, κατηγοριοποιήθηκαν θεματικά και παρουσιάστηκαν στην παρούσα ανασκόπηση.
Αποτελέσματα: Η διεθνής βιβλιογραφία αποτυπώνει ως
κυριότερους παράγοντες που σχετίζονται με την εξουθένωση, το εργασιακό περιβάλλον του γηροκομείου, τα προσωπικά χαρακτηριστικά των νοσηλευτών, την εκπαίδευση και τα συμπεριφορικά προβλήματα των ανοϊκών ασθενών. Σημαντικό εύρημα αποτελεί το γεγονός ότι οι επαγγελματίες φροντιστές βιώνουν εξουθένωση ως αποτέλεσμα των λανθασμένων αντιλήψεων για τους ασθενείς και αρνητικές πεποιθήσεις ως προς την συμπεριφορά των ασθενών τους, καθώς και αρνητικές πεποιθήσεις και συναισθηματικές αντιδράσεις ως προς την άνοια. Υψηλά
επίπεδα στρες συντελούν σε μειωμένη ποιότητα φροντίδας, παραλείψεις στην φροντίδα, αυξημένη συχνότητα ελλιπούς ασφάλειας και υψηλότερη συχνότητα λαθών στην καθημερινή κλινική στα γηροκομεία. Συμπεράσματα: Είναι σημαντικό να βρεθούν νέες κατευθύνσεις με στόχο τη βελτίωση του σχεδιασμού των προγραμμάτων που στοχεύουν
στην ελάττωση της επαγγελματικής εξουθένωσης ώστε να περιλαμβάνουν όχι μόνο τους οργανωσιακούς παράγοντες που οδηγούν στην εξουθένωση αλλά επίσης να εστιάζουν στις γνωστικές και συναισθηματικές αντιδράσεις των επαγγελματιών απέναντι στη νόσο των ασθενών τους, με αναφορά στα συγκεκριμένα και μοναδικά χαρακτηριστικά των
νοσηλευτών.

Στόχοι: Μελετήσαμε τον επιπολασμό της υποκειμενικής γνωστικής εξασθένισης (SCD) και των καθοριστικών παραγόντων σε ένα δείγμα 1456 γνωστικά φυσιολογικών Ελλήνων ενηλίκων ≥65 ετών. Μέθοδοι / σχεδιασμός: Τα άτομα αξιολογήθηκαν από μια διεπιστημονική ομάδα σχετικά με το νευρολογικό, το ιατρικό, το νευροψυχολογικό και το προφίλ του τρόπου ζωής τους για την επίτευξη συναίνεσης διαγνώσεων. Διερευνήσαμε διάφορους τύπους SCD, συμπεριλαμβανομένης της απλής ερώτησης, της εξασθένισης της γενικής μνήμης, συγκεκριμένη υποκειμενική εξασθένιση μνήμης με βάση μια λίστα ερωτήσεων και τριών τύπων υποκειμενικής ονομασίας, προσανατολισμού και υπολογισμού. Αποτελέσματα: Σε μια γενική ερώτηση σχετικά με ττην εξασθένιση της μνήμης, το 28,0% απάντησε θετικά. Το ποσοστό του δείγματος που ανέφερε τουλάχιστον μία ενόχληση που σχετίζεται με την υποκειμενική εξασθένιση της μνήμης ήταν 76,6%. Οι δυσκολίες ονομασίας ήταν επίσης αρκετά συχνές (26,0%), ενώ τα ειδικά ελλείμματα στον προσανατολισμό (5,4%) και οι υπολογισμοί / διαχείριση νομισμάτων (2,6%) ήταν σπάνια. Η πλειοψηφία (84,2%) του πληθυσμού ανέφερε υποκειμενικά ελλείμματα σε τουλάχιστον έναν γνωστικό τομέα. Η γενετική προδιάθεση για άνοια αύξησε την πιθανότητγια εξασθένιση της γενικής μνήμης περισσότερο από 1,7 φορές. Για κάθε μονάδα μείωσης της βαθμολογίας του νευροψυχολογικού συνοπτικού δείκτη (μέσος όρος συνπτικών δεικτών μνήμης, εκτέλεσης, γλώσσας, οπτικοακουστικών και προσοχής - ταχύτητας ), οι πιθανότητες μείωσης στον προσανατολισμό αυξήθηκε κατά 40,3%. Η κατάθλιψη / άγχος και ο αυξημένος εγκεφαλοαγγειακός κίνδυνος ήταν παράγοντες κινδύνου για σχεδόν όλους τους τύπους SCD. Συμπεράσματα: Το SCD σχετικά με τη μνήμη είναι πιο συχνό από τη μείωση της μνήμης τον γνωστικά φυσιολογικό ελληνικό ηλικιωμένο πληθυσμό. Γενετική προδιάθεση για άνοια, χαμηλότερη γνωστική απόδοση, συναισθηματικά συμπτώματα και αυξημένος εγκεφαλοαγγειακός κίνδυνος σχετίζονται με τον επιπολασμός της SCD. Απαιτείται περαιτέρω προοπτική έρευνα για τη βελτίωση της κατανόηση της εξέλιξης της SCD με την πάροδο του χρόνου.

Εισαγωγή: Η μελέτη της επιδημιολογίας της άνοιας για να αποκτηθεί εικόνα για τους πιθανούς προδιαθεσικούς και προφυλακτικούς παράγοντες είναι το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της καθιέρωσης αποτελεσματικών προληπτικών και θεραπευτικών στρατηγικών για αυτό το συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Τα σχετικά δεδομένα στην Ελλάδα είναι διάσπαρτα και ξεπερασμένα. Μέθοδοι: Ερευνήσαμε τον επιπολασμό της άνοιας ως μέρος μιας επιδημιολογικής μελέτης που αντιπροσωπεύει τον πληθυσμό [Hellenic Longitudinal Investigation of Aging and Diet (HELIAD)] σε 2 ελληνικές περιοχές. Αποτελέσματα: Το δείγμα μας περιελάμβανε 1792 ενήλικες 65 ετών και άνω, οι οποίοι έλαβαν πλήρη νευρολογική και νευροψυχολογική αξιολόγηση που οδήγησε σε συναίνεση διάγνωσης. Ο συνολικός επιπολασμός της άνοιας ήταν 5,0%, με το 75,3% των περιπτώσεων να αποδίδεται στη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι πιθανότητες άνοιας ήταν 15,8% υψηλότερες για κάθε έτος προχωρημένης ηλικίας και 9,4% χαμηλότερες για κάθε επιπλέον έτος εκπαίδευσης. Η μεταφορά τουλάχιστον 1 αλληλόμορφου APOE-ε4 διπλασίασε τον κίνδυνο άνοιας, ενώ το φύλο δεν άσκησε στατιστικά σημαντική επίδραση. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματά μας είναι συμβατά με προηγούμενες έρευνες σε χώρες της Νότιας Ευρώπης. Ο επιπολασμός άνοιας στην Ελλάδα είναι στο χαμηλότερο εύρος από ό, τι έχει αναφερθεί παγκοσμίως.

Εισαγωγή: Η έγκαιρη αναγνώριση της ήπιας γνωστικής εξασθένησης (MCI) είναι απαραίτητη για τη βελτιστοποίηση της πρόληψης και της θεραπείας της νόσου Alzheimer. Λόγω της ανεπάρκειας δεδομένων σχετικά με την επιδημιολογία της MCI στην Ελλάδα και της ποικιλομορφίας των παγκοσμίως δημοσιευμένων αποτελεσμάτων, διερευνήσαμε τον επιπολασμό και τους καθοριστικούς παράγοντες της MCI στον ηλικιωμένο πληθυσμό στην Ελλάδα.

Μέθοδοι: Στο πλαίσιο της Ελληνικής Επιδημιολογικής Διαχρονικής Διερεύνησης της Γήρανσης και της Διατροφής (HELIAD), επιλέξαμε τυχαία 1960 άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω για να υποβληθούν σε πλήρη νευρολογική και νευροψυχολογική αξιολόγηση από διεπιστημονική ομάδα. Η διάγνωση του MCI έγινε σύμφωνα με τα κριτήρια Petersen.

Αποτελέσματα: Ο τυποποιημένος κατά ηλικία και φύλο επιπολασμός της MCI σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω στην Ελλάδα είναι 13,11%. Οι υποτύποι αμνησιακής και πολυτομεακής ΜΚΙ είναι συχνότεροι από τους αντίστοιχους μη αμνησιακούς και μονοτομεακούς, αντίστοιχα. Σχεδόν τα δύο τρίτα των περιπτώσεων οφείλονται σε υποψία νόσου Alzheimer. Κάθε επιπλέον έτος ηλικίας αυξάνει τις πιθανότητες επικρατούσας MCI κατά 7,4%, κάθε επιπλέον έτος εκπαίδευσης μειώνει τις πιθανότητες MCI κατά 6,3% και η μεταφορά απολιποπρωτεΐνης Ε (APOE-ε4) αυξάνει τις πιθανότητες MCI κατά 57,9%.

Συμπεράσματα: Ο επιπολασμός του MCI στον ηλικιωμένο πληθυσμό στην Ελλάδα είναι στα ίδια επίπεδα με τα ποσοστά που έχουν αναφερθεί προηγουμένως. Προοπτικές μελέτες με ισχυρή μεθοδολογία θα ενισχύσουν την κατανόηση της συνέχειας της άνοιας.

Πρόσφατα αναφέρθηκε μια πτωτική τάση στα ποσοστά εμφάνισης της άνοιας σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Διερευνήσαμε τη συχνότητα εμφάνισης της άνοιας σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού στην ηλικιακή ομάδα των 65 ετών και άνω.

Μέθοδοι:
Η παρούσα έρευνα αποτελεί μέρος της Ελληνικής Επιδημιολογικής Διαχρονικής Έρευνας Γήρανσης και Διατροφής (HELIAD). Η κοόρτη επίπτωσης αποτελούνταν από 1072 συμμετέχοντες που επανεκτιμήθηκαν μετά από μια μέση περίοδο 3,09 ετών.

Αποτελέσματα:
Το ποσοστό επίπτωσης της άνοιας ήταν 19,0 περιπτώσεις ανά 1000 ανθρωποέτη (τυποποιημένη κατά ηλικία και φύλο επίπτωση: 25,4/1000 ανθρωποέτη), εκ των οποίων 16,3 ανά 1000 ανθρωποέτη αποδίδονταν στη νόσο Alzheimer. Κάθε επιπλέον έτος ηλικίας αύξανε τον κίνδυνο άνοιας κατά 19,3% και κάθε επιπλέον έτος εκπαίδευσης μείωνε τον κίνδυνο άνοιας κατά 12,1%. Οι ομόζυγοι συμμετέχοντες με απολιποπρωτεΐνη Ε (APOE)-ε4 είχαν 18 φορές περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με άνοια. Η αρχική διάγνωση ήπιας γνωστικής έκπτωσης (MCI) είχε ως αποτέλεσμα ο κίνδυνος άνοιας να αυξάνεται κατά 3,7 φορές σε σύγκριση με τους γνωστικά φυσιολογικούς- στους συμμετέχοντες με MCI κατά την έναρξη, η μεταφορά APOE-ε4 αύξησε τον κίνδυνο άνοιας κατά 4,5 φορές.

Συμπεράσματα:
Το ποσοστό επίπτωσης της άνοιας σε άτομα 65 ετών και άνω στην Ελλάδα είναι γενικά συνεπές με τα πρόσφατα δημοσιευμένα ποσοστά στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Η προχωρημένη ηλικία, η αρχική MCI και η ομοζυγωτία APOE-ε4 αποτελούν παράγοντες κινδύνου, ενώ το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο φαίνεται να προστατεύει.

Δεν υπάρχουν δημοσιευμένα δεδομένα σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης Ήπιας Γνωστικής Ανεπάρκειας (MCI) σε άτομα άνω των 65 ετών στην Ελλάδα, η σχετική βιβλιογραφία είναι σπάνια για τη Νότια Ευρώπη και τα αναφερόμενα ποσοστά παγκοσμίως δείχνουν μεγάλη μεταβλητότητα. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίπτωσης και των παραγόντων κινδύνου της MCI και τους υποτύπους του στον ηλικιωμένο πληθυσμό στην Ελλάδα. Μέθοδοι Η κοόρτη της μελέτης HELIAD (Ελληνική Επιδημιολογική Διαχρονική Έρευνα της Γήρανσης και της Διατροφής) περιελάμβανε 955 άτομα που έλαβαν πλήρη νευρολογική και νευροψυχολογική αξιολόγηση σε δύο χρονικές στιγμές, σε απόσταση περίπου τριών ετών. Το ποσοστό εμφάνισης MCI στην κοόρτη μας είναι 54,07 νέες περιπτώσεις ανά 1000 άτομα-έτη, προτυποποιημένο ανά ηλικία και φύλο σε 59,99. Κάθε επιπλέον έτος ηλικίας άνω των 65 ετών αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης νέου MCI κατά 6,2%, ενώ το χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης MCI. Η μεταφορά απολιποπρωτεΐνης E-ε4 (APOE-ε4) έχει ως αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο για MCI περισσότερο από 1,7 φορές. Το ποσοστό εμφάνισης MCI στον ελληνικό πληθυσμό άνω των 65 ετών βρέθηκε 54/1000 άτομα-έτη. Η προχωρημένη ηλικία και η μεταφορά APOE-ε4 είναι προδιαθετικοί παράγοντες, ενώ το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο βρέθηκε να ασκεί προστατευτικό αποτέλεσμα. Συμπερασματικά, η συχνότητα εμφάνισης MCI σε άτομα άνω των 65 ετών στην Ελλάδα είναι σύμφωνη με τα αναφερόμενα ποσοστά σε όλο τον κόσμο. Μεγαλύτερες μελέτες που περιλαμβάνουν βιοδείκτες νευροαπεικόνισης και εγκεφαλονωτιαίου υγρού ελπίζουμε ότι θα ρίξουν περισσότερο φως στην επιδημιολογία MCI στην Ελλάδα στο μέλλον.

Η ανακάλυψη ότι το αλληλόμορφο γονίδιο της απολιποπρωτεΐνης Ε (Apo-E) εμπλέκεται στη νόσο του Alzheimer έδωσε ώθηση σε έρευνες για τη μελέτη του ρόλου της Apo-E στην παθοφυσιολογία ορισμένων νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Υπάρχουν 3 κύριες ισομορφές Apo-E (E2, E3, E4) που κωδικοποιούνται από 3 αλληλόμορφα γονίδια ε2, ε3, ε4. Δημιουργούνται έτσι 6 γονότυποι (ε2/ε2, ε3/ε3, ε4/ε4, ε2/ε3, ε2/ε4, ε3/ε4). Η δράση της Apo-E στον εγκέφαλο είναι σημαντική επειδή θεωρείται ότι συμμετέχει σε διάφορες διεργασίες νευροπροφύλαξης και ανάπλασης.

Στην ανασκόπηση αυτή παρουσιάζονται τα νεώτερα ευρήματα σχετικά με την πιθανή σχέση των διάφορων γονότυπων της Apo-E με εκφυλιστικές παθήσεις του ΚΝΣ. Οι μέχρι τώρα έρευνες γύρω από τη σχέση των γονότυπων της Apo-E με τη νόσο του Parkinson, την άνοια με σωμάτια του Lewy, την ατροφία πολλαπλών συστημάτων, τη φλοιοβασικο-γαγγλιακή εκφύλιση και τη χορεία του Huntington έδωσαν αντικρουόμενα αποτελέσματα.

Εισαγωγή. Η γνωστική εξασθένηση και η αδυναμία είναι σημαντικά προβλήματα της μεγαλύτερης ηλικίας. Αυτή η μελέτη στοχεύει στη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ αδυναμίας και νοητικής εξασθένησης σε μια αγροτική ομάδα ηλικιωμένων ατόμων στη Νότια Ευρώπη (Κρητική Ομάδα Γήρανσης). Μέθοδοι: Κοινοτική, πρωτοβάθμια φροντίδα, κοινοτικό δείγμα, μελέτη στο νομό Ηρακλείου, Κρήτη, Ελλάδα. Τετρακόσια δύο άτομα ηλικίας 60-100 ετών από την Κρητική Ομάδα Γήρανσης [100 με άνοια, 175 με ήπια γνωστική δυσλειτουργία (MCI) και 127 γνωστικά μη εξασθενημένα άτομα] εγγράφηκαν, κυρίως αγροτικοί κάτοικοι (86,2%). Η αδυναμία αξιολογήθηκε με το  Απλής  "Αδυναμίας"  Ερωτηματολογίου. Προσδιορίστηκαν δημογραφικά δεδομένα, ΒΜΙ, βαθμολογίες Μινι-Ψυχικής Κατάστασης Εξέτασης (MMSE), σοβαρότητα άνοιας σύμφωνα με την Κλίμακα Κλινικής 'Ανοιας και καταθλιπτικά συμπτώματα σύμφωνα με την Γηριατρική Κλίμακα Κατάθλιψης (GDS).
Αποτελέσματα. Η αδυναμία ήταν παρούσα στο 17% των ατόμων με άνοια (73,8% ήπιας σοβαρότητας), στο 6,3% των ατόμων με MCI και στο 8,7% των ατόμων με γνωστικές διαταραχές (P 0,05). Μεταξύ των διαφόρων μεταβλητών αδυναμίας, η κόπωση και η δυσκολία του περπατήματος αναφέρθηκαν σημαντικά συχνότερα από άτομα με άνοια. Κάθε μεταβλητή ευπάθειας και η βαθμολογία αδυναμίας συσχετίστηκαν αρνητικά με τη βαθμολογία MMSE και θετικά με τη βαθμολογία GDS και την πολυφαρμακία. Πολλαπλασιαστική ανάλυση αποκάλυψε ότι η αναφερόμενη κόπωση βελτίωσε την ταυτοποίηση της άνοιας επιπλέον του MMSE, σημαντικά και ανεξάρτητα από τα συμπτώματα της κατάθλιψης (P = 0,04).
Συμπέρασμα. Τα ποσοστά αδυναμίας είναι σημαντικά υψηλότερα σε άτομα με άνοια. Σε αυτήν την κατά κύριο λόγο αγροτική ομάδα ηλικιωμένων, η αναφερόμενη κόπωση θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως δείκτης της φυσικής παρακμής και ενός συμπληρωματικού δείκτη για παραπομπή για περαιτέρω νευροψυχολογική και νευροψυχιατρική αξιολόγηση.

Ο επιπολασμός της άνοιας ποικίλλει σε ολόκληρο τον κόσμο, γεγονός που συνέβαλε ενδεχομένως στις διεθνείς διαφορές στα ποσοστά της κλινικής συσχέτισης που σχετίζεται με την ηλικία. Πρωταρχικός στόχος μας ήταν να διερευνήσουμε πώς τα ποσοστά της συρρίκνωσης της απόδοσης της γνωστικής εξέτασης που σχετίζεται με την ηλικία ήταν διαφορετικά στις διεθνείς μελέτες  για τη γνωστική γήρανση. Καθορίσαμε επίσης τον βαθμό στον οποίο το φύλο,το μορφωτικό επίπεδο και η κατάσταση του φορέα της απολιποπρωτεΐνης Ε ε4 (APOE * 4) συσχετίστηκαν με πτώση.